ارزیابی اثر موم کارنوبا و گلیکول پتاس بر تحمل نهال پرتقال تامسون ناول در دماهای انجماد

نفوذ توده هوای سرد سیبری به مناطق شمالی ایران، هر چند سال یکبار، باعث کاهش شدید دما، بارش سنگین برف و یخ زدگی مرکبات می شود. بسته به میزان کاهش دما، در برخی از سال ها فقط میوه‎ ‎ها و در برخی از سال ها در ختان مرکبات نیز دچار آسیب های مهلک شده اند. برای کنترل خسارات یخ زدگی روش های زیادی پیشنهاد شده اند، اما محلول پاشی با ترکیباتی که محافظت فیزیکی درختان را در مقابل یخ زدگی ممکن سازند و یا پاشیدن مواد شیمیایی که با تغییر غلظت شیره سلولی موجب کاهش نقطه انجماد مایع درون سلولی شوند، در زمان های نزدیک به یخبندان مورد توجه بیشتری هستند. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در پاییز و زمستان 1396 در سردخانه با دمای کنترل شده انجام شد. نهال های گلدانی یک ساله پرتقال تامسون ناول در معرض سه سطح دمایی (5-، 8- و 11- درجه سانتی گراد) قرار داده شدند. این نهال ها با موم کارنوبا در دو سطح (صفر و 4 درصد) و گلایکول پتاس در دو سطح (صفر و 10 درصد) محلول پاشی شدند. کمترین درصد نشت الکترولیت در دمای 5- درجه سانتی گراد و بیشترین درصد نشت الکترولیت در دمای 8- درجه سانتی گراد مشاهده شد. غلظت پرولین با کاهش دما افزایش یافت اما با کاهش بیشتر دما از 8- درجه سانتی گراد دوباره روند کاهشی به خود گرفت. کاربرد موم کارنوبا در دمای 5- درجه سانتی گراد سبب کاهش غلظت قندهای کل محلول شده است اما تفاوت معنی داری با تیمار شاهد و دمای 11- درجه سانتی گراد نداشت. کاربرد توام کارنوبا + گلایکول پتاس در دمای 5- درجه سانتی گراد سبب کاهش غلظت کلروفیل کل شده است که تفاوت معنی داری نسبت به شاهد نداشته است. آثار یخ زدگی به صورت ریزش برگ و خشکیدگی سرشاخه ها در دمای 8- درجه سانتی گراد قابل مشاهده است. نتایج این آزمایش نشان داد محلول پاشی نهال ها با موم کارنوبا در غلظت به کار رفته در این آزمایش تا دمای  8- درجه سانتی گراد باعث کاهش آسیب تنش سرمایی شده است اما کاربرد گلایکول پتاس باعث افزایش تنش سرمایی شده است.