واکاوی نخبگانی (کژ) کارکردهای شروط ضمن عقد نکاح در بستر خانواده (مطالعه موردی :شهر اصفهان)

شروط ضمن عقد نکاح از جمله تمهیدات اسلام برای تحکیم خانواده  است که امکان انعطاف پذیری و تطابق خانواده با شرایط زمان و مکان در عرصه های مختلف را فراهم می کند. این شروط، همچون دیگر قواعد حقوقی، معلول فشارهای اجتماعی و در راستای پاسخ گویی به نیازهای جامعه است. بنابراین، انتظار می رود میان نیازهای خانواده و جامعه، فشارهای اجتماعی و قوانین حقوقی تناسبی هرچند تقریبی برقرار کند، اما در عمل، تحقق این امر با تردید روبرو است. پژوهش حاضر با هدف بررسی کارآمدی این شروط انجام شد. داده های پژوهش با استفاده از مصاحبه نیمه ساخت یافته با متخصصان حقوقی و جامعه شناسان در حوزه خانواده (شامل قضات، جامعه شناسان، وکلا، اساتید دانشگاه و مشاوران) جمع آوری شد و با استفاده از روش تحلیل مضمون، مقوله های (کژ) کارکردهای این شروط استخراج شد. براساس نتایج، کارکردهای مثبت و منفی این ابزار، تحت زیر مقوله های کارکردهای آشکار مثبت (شامل تسهیل طلاق زنان در شرایط مالایطاق و احقاق حقوق زن)، کارکرد آشکار منفی  (شامل بالا رفتن آمار طلاق، افزایش طلاق عاطفی، دیدگاه اجباری بودن  امضا شروط)، کارکردهای پنهان مثبت (شامل تعدیل قدرت و خشونت در خانواده)، کارکردهای پنهان منفی (شامل سوء استفاده برخی از زنان، شرایط زنان پس از طلاق، عدم تقاضای مردان برای طلاق و زمینه سازی اختلافات بعدی) قرار می گیرد. نتایج بیانگر این است که این شروط در جایگاه واقعی خود نیست و خلاهای موجود سبب دور شدن این شروط از فلسفه اولیه تاسیس شده است.