بررسی توزیع، ریسک اکولوژیک و سلامت سورفاکتانت آنیونی (LAS) به عنوان نشانگر مولکولی تخلیه فاضلاب در سد اکباتان، همدان

با توجه به افزایش مصرف شوینده ها و مشکلات آلودگی منابع آبی در اثر رهاسازی فاضلاب های حاوی مقادیر زیاد شوینده ها در چند دهه اخیر، در این مطالعه به بررسی غلظت و ارزیابی ریسک سلامت و اکولوژیک آلکیل بنزن سولفانات خطی (LAS) به عنوان مهم ترین ترکیب شوینده ها در سد اکباتان همدان پرداخته شده است.مواد و

31 ایستگاه نمونه برداری از مخزن سد اکباتان و رودخانه های ورودی به سد و سرریز سد اکباتان (سد آبشینه) جهت نمونه برداری آب انتخاب شد. پارامترهایی همچون دمای آب، pH، EC، TDS، DO و ORP در محل نمونه برداری اندازه گیری شد. جذب LAS از طریق دستگاه اسپکتروفتومتر(WTW 660) در طول موجnm  650 قرایت شد.

نتایج غلظت LAS اندازه گیری شده را در دامنه mg/L 4/1- 01/0 نشان داد. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن بین LAS و فاکتورهای کیفی آب نشان داد بین LAS با شوری، TDS و EC رابطه مثبت و معنی دار در سطح 01/0 و بین LAS و DO رابطه منفی در سطح 05/0 وجود دارد.  نتایج محاسبه ارزیابی ریسک اکولوژیک، در 13 ایستگاه ریسک زیاد، در 15 ایستگاه ریسک متوسط و در3 ایستگاه ریسک کم را نشان داد. همچنین محاسبه ارزیابی ریسک سلامت LAS، عدم وجود ریسک در گروه های مختلف سنی مختلف را نشان داد. نتایج مقایسه غلظت LAS با استاندارد تخلیه سورفاکتانت ها به داخل آب های سطحی و مصارف کشاورزی و آبیاری در ایران نشان داد غلظت LAS از نظر تخلیه به داخل آب های سطحی کمتر حد مجاز (mg/L 5/1) ولی از نظر استفاده برای مصارف کشاورزی و آبیاری مقدار LAS در 7 ایستگاه بیشتر از استاندارد  مربوطه است.  

نتایج این مطالعه نشان داد سد اکباتان و رودخانه های منتهی به سد در معرض ورود ترکیبات شوینده ناشی از ورود فاضلاب های خانگی قرار دارد. بنابراین لازم است اقدامات موثر و پیشگیرانه در جهت کنترل و کاهش ورود فاضلاب های تصفیه نشده به این سد مهم و حیاتی صورت گیرد.