کاربرد رویکرد آینده پژوهی در تحلیل سیستمی پیامدهای استراتژی مرسوم توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار استان ایلام

استراتژی مرسوم توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام و اداره بهزیستی که در قالب تامین مالی خرد و اعطای اعتبارات اندک است، تاثیرات و پیامدهای مثبت و منفی دارد. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل ساختاری، به مطالعه و تجزیه و تحلیل آرای کارشناسان مورد مطالعه پرداخته است. هدف اصلی این مقاله شناسایی پیامدهای مثبت و منفی استراتژی توانمندسازی ذکرشده در مقیاس منطقه‏ ای (استانی) و تحلیل اثر‏گذاری و اثر‏پذیری آن‏ها بر هم است. به منظور گردآوری اطلاعات، ابتدا از روش مصاحبه عمیق با 28 نفر از کارشناسان آگاه و خبره در حوزه توانمندسازی زنان در نهاد‏های مختلف استان استفاده و اطلاعات کیفی جمع ‏آوری شد و پس از تحلیل کیفی داده ‏ها به روش مفهوم‏ سازی و توسعه طبقات و استخراج شاخص ‏ها (تاثیرات مثبت و منفی)، پرسش نامه محقق ساخته ماتریس تحلیل متقاطع طراحی شد. از روش مثلث‏ سازی و بهره‏ گیری از اطلاعات اسنادی و کتابخانه‏ ای، مشاهده مستقیم و مصاحبه عمیق به منظور اطمینان از اعتبار داده ‏های کیفی استفاده شد. پس از طی فاز اول و دوم، پرسش نامه طراحی شده در اختیار خبرگان مورد نظر قرار گرفت و آن‏ها میزان ارتباط متغیرهای مورد نظر را در ماتریس متقاطع و در ارتباط متقابل با هم بررسی کردند. برای تجزیه و تحلیل داده ‏‏ها از نرم افزار میک مک (Micmac) استفاده شده است. نتایج نشان داد که در آینده مهم‏ترین شاخص‏ های مثبت اثر‏گذار یا تعیین کننده در تحلیل سیستمی پیامدهای استراتژی مرسوم توانمندسازی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش دو نهاد حمایتی گفته شده، شامل متغیرهای «ایجاد اشتغال پایدار»، «دسترسی به منابع»، «افزایش تولید» و «کارآفرینی» و در بعد منفی شامل متغیرهای «هدرروی منابع مالی به دلیل سوء مصرف وام ‏ها و نارسایی اعتبارات خرد»، «توجه عمده (و صرفا) نهاد‏ها به پرداخت وام» و «افزایش مصرف‏ گرایی‏ های کاذب» است که در قسمت شمال شرقی ماتریس اثر قرار دارند. بر اساس نتایج به دست آمده، برنامه مرسوم توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار در آینده باید به نحوی مدیریت و ساماندهی شود که حداقل اثر‏گذاری منفی و حداکثر آثار مثبت را به همراه داشته باشد. به عبارتی دیگر، سیستم توانمندسازی ذکرشده در آینده باید به دنبال تقویت و بیشینه کردن آثار و پیامدهای مثبت ذکرشده و کمینه نمودن اثر منفی گفته شده باشد.