بررسی تطبیقی انواع عشق عرفانی از دیدگاه ابن عربی و جامی در بهارستان

بهارستان جامی (817- 898 ه.ق) کتابی محتوی حکایات و اندرزهای اخلاقی به نثر ساده و مسجع آمیخته با نظم است که در سال (892ه.ق) نوشته شده است. جامی این اثر تعلیمی و اندرزی را به تقلید از گلستان سعدی نگاشته است. روضه پنجم بهارستان جامی در تقریرعشق و حال عاشقان است. محیی الدین بن عربی (560- 638ه.ق) از عرفای بزرگ اهل اندلس است که اساس مشرب عرفان او حب و عشق است. در پژوهش حاضر، با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد تطبیقی (آمریکایی)، دیدگاه جامی درباره مولفه های عشق با نظرات ابن عربی در این باب مقایسه شده است. عشق مد نظر جامی و ابن عربی همسانی های بسیاری باهم دارد. مقاله حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که عشق مورد توجه ابن عربی و جامی کدام است؟ براساس دستاورد تحقیق به نظرمی رسد، جامی در تبیین عشق، تحت تاثیر ابن عربی بوده و هر دو عشق را فطری و اساس آفرینش می دانند. از دیدگاه ابن عربی و جامی، اصل اصول عرفان، عشق و وحدت وجود است؛ یعنی که مدار هستی بخش و حقیقت هستی حق تعالی است و جز او حقیقتی و وجودی نیست.