نقش کیفیت محیطی محله در سلامت روحی و روانی ساکنان (مطالعه موردی محله سنگ سیاه، کلانشهر شیراز)

 کیفیت محیط آن چیزی است که محیط بوسیله آن نمود پیدا می‏کند و ادراک می‏شود و به عنوان یکی از الزامات اولیه کیفیت زندگی، دربرگیرنده احساس رفاه، آسایش و رضایت مردم از عوامل کالبدی- فضایی، اجتماعی- اقتصادی، زیست محیطی و نمادین محیط زندگی می باشدو از آنجا که سلامت به عنوان سازه ای پیچیده، می تواند سازش ممکن فرد با جهان اطرافش را شکل دهد پس می توان نتیجه گرفت سلامت روانی برای فرد مستلزم داشتن احساس مثبت و سازگاری موفقیت آمیز و رفتارهای شایسته و مطلوب محیط اطرافش است که این مشخصه تاثیرپذیر از کیفیت محیطی می باشد.

در پژوهش حاضر برانیم تا ضمن استخراج مولفه ‏های موثر در خلق یک محیط مسکونی با کیفیت به بررسی رابطه بین محیط کالبدی با سلامت روحی و روانی ساکنین محله بپردازیم.

در پژوهش حاضر به منظور سنجش نقش ارتقای کیفیت محیط در بهبود سلامت روحی و روانی از دو پرسشنامه سلامت‏ روان (28GHQ) و پرسشنامه محقق ساخت استفاده شد. ساکنین محله سنگ‏سیاه شیراز به عنوان جامعه پژوهش می‏باشندو با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 384 نفر برآورد گردید. به منظور پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و تحلیل اطلاعات آماری از طریق نرم افزارهای SPSS  و لیزرل صورت گرفته و تحلیل‏ آماری داده ‏ها در 2 گروه توصیفی و تحلیلی انجام شد.

نتایج نشان داد به ازای هر واحد بهبود در کیفیت محیط، سلامت روحی و روانی به میزان91/0ارتقا می‏یابد. همچنین بین مولفه کیفیت محیط کالبدی با مولفه ‏های سرمایه اجتماعی (انسجام اجتماعی، اعتمادو امنیت) و مولفه های فضای سبز، دسترسی به خدمات، سیما و منظر (تداوم و سازگاری)، کالبد و عملکرد (تنوع و سرزندگی) در سطوح 99 و 95 درصد اطمینان رابطه ای معنادار وجود داردو از میان متغیرهای تشکیل ‏دهنده بهبود کیفیت محیط، بعدانسجام اجتماعی بیش‏ترین همبستگی را دارد.

انسجام اجتماعی و اعتماد در محله می‏تواند تاثیر بیش‏تری بر ارتقای سلامت روحی و روانی داشته باشد. درنهایت برای ارتقاء وضعیت موجود پیشنهاداتی را در زمینه های کیفیت کالبدی، زمینه اجتماعی فرهنگی، معناگرایی و خوانایی، انعطاف و رویدادپذیری، اجتماع پذیری، سرزندگی و تنوع، خاطره انگیزی و امنیت ارایه گردیده است.