الگوی بهینه سیاسی-فضایی توزیع قدرت اجتماعی در منطقه بلوچستان

قدرت دارای ابعاد گوناگونی است که در این پژوهش بعد حکمروایی مردمی و اجتماعی آن مورد نظر است که از آن به قدرت اجتماعی یاد می شود. توزیع قدرت در منطقه بلوچستان که از جمله اقلیت های قومی تاثیرگذار در مناسبات جامعه ایران محسوب می شوند، به دو طیف رسمی و غیررسمی تقسیم می شود. این وضعیت در سال های اخیر سبب ایجاد مشکلات امنیتی متعددی در منطقه شده، به گونه ای که همگام با این تحولات مطالبات قومی در منطقه به مطالبات قومی-مذهبی تبدیل شده است. هدف ما در این پژوهش تدوین الگوی بهینه توزیع قدرت اجتماعی در قوم بلوچ ساکن در جنوب شرق کشور بود.

این پژوهش کیفی با استفاده از رویکرد نظریه داده بنیاد انجام شد. مشارکت کنندگان 17 متخصص و صاحب نظر در زمینه مسایل اجتماعی و اقوام بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها با مصاحبه ژرف نگر به صورت هدایت کلیات و نیمه ساختاریافته گردآوری شد و در نهایت با روش تحلیل محتوا به کمک نرم افزار مکس کیودا مورد بررسی قرار گرفت.

4 گروه شناسایی شده برخوردار از نفوذ و قدرت در میان جامعه بلوچ ساکن در منطقه جنوب شرق ایران، نخبگان مذهبی با 62%، نخبگان قومی 7/19%، نخبگان علمی 4/12% و نخبگان اقتصادی با 6%، گروه های ذی نفوذ و برخوردار از قدرت اجتماعی در این منطقه را تشکیل می دهند.

مقوله محوری مطالعه، چگونگی توزیع قدرت غیررسمی موجود در میان قوم بلوچ ساکن در ایران است که با شناسایی چهار طیف قدرت شامل نخبگان مذهبی، نخبگان قومی، نخبگان علمی و نخبگان اقتصادی، مدل بهینه پیشنهادی (الگوی توازن قدرت) براساس آن ارایه شده است.