بررسی زمین ساخت فعال با استفاده از شاخص های ریخت سنجی در حوضه آبریز دزفول - اندیمشک

تقریبا هیچ ناحیه ای را در جهان نمی توان یافت که تحت تاثیر فرآیندهای زمین ساختی قرار نگرفته باشد. از شاخص های ریخت زمین ساختی حوضه آبریز به منظور بررسی زمین ساخت فعال استفاده می شود. ریخت سنجی را می توان اندازه گیری کمی شکل چشم اندازهای روی زمین تعریف کرد که با استفاده از این اندازه گیری های کمی می توان به شناسایی مناطق دارای تکتونیک فعال پرداخت. هدف از این پژوهش بررسی زمین ساخت فعال در حوضه آبریز دزفول- اندیمشک با استفاده از پنج شاخص ریخت سنجی عدم تقارن حوضه زهکشی (Af)، برجستگی نسبی (Bh)، ضریب شکل (Ff)، انتگرال و منحنی فرازسنجی (Hi) و گرادیان طولی رود (SL) می باشد. با انجام این پژوهش، میتوان به فرآیندهای فعال در حوضه دزفول- اندیمشک پی برد و از خسارت های ناشی از بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله تا حدودی جلوگیری کرد.

پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و از محاسبات کمی استفاده شده است. برای محاسبه شاخص ها از نرم افزار GIS و مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با دقت 30 متر استفاده شد. برای هر شاخص نقشه پهنه بندی در گستره مورد بررسی تهیه گردید و هر کدام از شاخص های مذکور از نظر فعالیت زمین ساختی به پنج رده فعالیت بسیار بالا، بالا، متوسط، کم و بسیار کم تقسیم شد. در نهایت با میانگین گیری از رده کل شاخص ها، شاخصی نهایی به نام شاخص زمین ساخت فعال نسبی (Iat) حاصل شد و گستره مورد بررسی به چهار رده فعالیت زمین ساختی بسیار بالا، بالا، متوسط و کم تقسیم گردید.

در زیر حوضه های منطبق بر گسل های دورق، گسل پیشانی کوهستان، بخش هایی از گسل های لهبری، رام هرمز و بالارود، شاخص های اندازه گیری شده مقادیر بالایی را نشان می دهند که به دلیل فعالیت زمین ساختی بالای منطقه می باشد.

نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که فعالیت زمین   ساختی نسبی اخیر در حوضه دزفول- اندیمشک بالا و بسیار بالا است که به دلیل تاثیر گسل های مذکور بر منطقه می باشد.