اثر رقم و علف کش‏های پیش‏کاشت و پس‎رویشی بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود فرنگی

علف های هرز، خطر جدی در مزارع نخودفرنگی هستند و تولید این محصول را کاهش می دهند. گیاه نخودفرنگی به سبب رشد آهسته اولیه و اندازه کوچک، قدرت رقابت کمی دارد و علف‏های هرز سبب کاهش زیاد عملکرد آن می‏شوند. به دلیل هزینه های زیاد کارگری حاصل از وجین دستی، کشاورزان به سوی استفاده از گزینه های جایگزین ارزان تر و آسان تر مانند کنترل شیمیایی سوق پیدا می‏کنند. هدف از اجرای این آزمایش بررسی میزان تحمل رقم‏های نخودفرنگی شامل شمشیری، پفکی و دو منظوره به علف‎کش‎های بکار برده شده و همین‏طور ارزیابی مقدار عملکرد آن ها تحت تاثیر تیمارهای مدیریتی متفاوت بود.

آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول روش مدیریت علف‏های هرز شامل مقدار توصیه شده علف کش های تریفلورالین (EC 45%) به میزان دو لیتر در هکتار به‏ صورت پیش کاشت، ایمازتاپیر (SL 10%) به‎مقدار 7/0 لیتر در هکتار به‏ روش پس رویشی، مخلوط دو علف کش بنتازون (SL 48%(با دز دو لیتر در هکتار و هالوکسی فوپ آر متیل (EC 8/10%) با دز یک لیتر در هکتار و کاربرد دو علف کش هالوکسی فوپ آر متیل و بنتازون به صورت مجزا به فاصله ی یک هفته از یکدیگر با دزهای ذکر شده در بالا، وجین دستی و عدم وجین و عامل دوم ارقام نخود فرنگی شامل پفکی، دومنظوره و شمشیری بود. در انتهای فصل رشد، 10 بوته نخود فرنگی از هر کرت انتخاب و تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن غلاف سبز در بوته، وزن 100 دانه و عملکرد غلاف تر اندازه گیری شد. برای تعیین عملکرد دانه، مابقی کرت برداشت و به هکتار تعمیم داده شد. قبل از تجزیه آماری، داده های غیر نرمال در نرم افزار Minitab به روش Box-Cox نرمال شدند و سپس توسط نرم افزار SAS مورد تجزیه آماری قرار گرفتند. مقایسه میانگین داده ها توسط آزمون LSD انجام و شکل‏ها در نرم افزار اکسل رسم شدند.

یافته ‏ها

نتایج نشان داد که در رقم دومنظوره، بیشترین تعداد غلاف در بوته از تیمارهای وجین و تریفلورالین بدست آمد و کمترین آنها از تیمارهای مصرف جداگانه بنتازون و هالوکسی فوپ آر متیل گزارش شد در همین رقم، بیشترین مقادیر صفت‏های مورد بررسی شامل تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن غلاف سبز و وزن 100 دانه نیز از تیمار های وجین و تریفلورالین و کمترین مقادیر این صفات از تیمارهای مصرف جداگانه بنتازون و هالوکسی فوپ آر متیل حاصل شد. بیشترین مقادیر مربوط به صفات تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته در رقم پفکی از تیمار وجین حاصل شد. و بیشترین مقدار وزن سبز غلاف در رقم پفکی، از تیمارهای وجین و مصرف جداگانه بنتازون و هالوکسی فوپ آر متیل حاصل شد. در حالی‏که وزن 100 دانه در این رقم، تحت تاثیر هیچ‏کدام از روش‏های مدیریتی قرار نگرفت. در رقم شمشیری بیشترین مقدار تعداد غلاف در بوته، وزن سبز غلاف و وزن 100 دانه از تیمار پرسوییت حاصل شد و تعداد دانه در بوته در تیمار وجین بیشترین میزان را نشان داد.

با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش به‏نظر می‏رسد که تیمار مدیریتی تریفلورالین در رقم دو منظوره بهتر از بقیه رقم‏ها در کنترل علف‏های هرز اثر داشته و اثر نامطلوب کمتری هم روی این رقم نسبت به بقیه بجا گذاشته است. در رقم پفکی، کاربرد علف‏کش تریفلورالین، باعث بد سبزی شد و دوباره زمین در کرت‏های مربوط به این تیمار واکاری شد. در مجموع رقم پفکی، نسبت به دو رقم دیگر حساسیت بیشتری به علف‏کش‏ها نشان داد و در بیشتر موارد، تیمار وجین نسبت به تیمارهای شیمیایی مورد استفاده نتیجه بهتری نشان داد. در رقم شمشیری، کارایی علف‎کش پرسوییت از تریفلورالین بیشتر بود به نحوی که همواره در این تیمار، صفت‏های مورد اندازه‏گیری بیشتر از بقیه تیمارهای شیمیایی بودند.