بررسی میزان اثربخشی استفاده از الگوی تدریس هیجامد بر ارتقای آگاهی واج شناختی و مهارت خواندن دانش آموزان سندروم داون

ثبت اطلاعات یادگیری در حافظه دانش آموزان سندروم داون همواره با مشکل مواجه است. بنابراین، توجه به راهبردهایی که به آنان در پردازش اطلاعات کمک کند، از دغدغه های گروه آموزشی مدارس استثنایی است. با توجه به اینکه آگاهی واج شناختی نقش مهمی در مهارت خواندن موفق ایفا می کند، توجه به آن در مقاطع تحصیلی ابتدایی و به ویژه برای کودکان دارای اختلال حایز اهمیت است. در پژوهش حاضر، روش تدریس مبتنی بر الگوی هیجامد معرفی شده است. هیجامد،ناآنان مفهومی روان شناختی و ادغامی از دو واژه (هیجان و بسامد) است که به تاثیر هیجانات ناشی از استفاده حواس در یادگیری مفاهیم اشاره می کند. این مفهوم، متشکل از سه مرحله هیچ‎ آگاهی، برون آگاهی و درون آگاهی است که با توجه به درگیری حواس بیشتر در فرایند یادگیری، برای تدریس واج ها و واژگان به دانش آموزان کم توان ذهنی سندروم داون پیشنهاد شده است. بدین منظور، 30 دانش آموز سندروم داون از مدارس استثنایی نواحی هفتگانه مشهد انتخاب شدند. ابتدا به منظور سنجش حافظه شنیداری، دیداری، تشخیص تفاوت ها و شباهت های واجی و مهارت های حرکتی، آزمون آگاهی واج شناختی به عنوان پیش آزمون گرفته شد. پس از آن از میان 15 واژه، 5 کلمه که سطح دانش همه دانش آموزان نسبت به آنان با پیش آزمون صفر تشخیص داده شده، انتخاب و هر کلمه در 5 مرحله به صورت شنیداری، دیداری، لمسی حرکتی، درونی و جامع بر اساس سطوح هیجامد تدریس شد و آزمون آگاهی واج شناختی نیز به عنوان پس آزمون گرفته شد. مدت زمان پژوهش برای هر دانش آموز به صورت انفرادی 2 جلسه (60 جلسه به طور کلی برای 30 دانش آموز) و هر جلسه 60 دقیقه بوده است که در 15 هفته متوالی انجام شده است. نتایج به دست آمده از آزمونt  نشان داد که استفاده از الگوی تدریس مبتنی بر هیجامد با تقویت محرک های شنیداری، دیداری و لمسی حرکتی در دانش آموزان کم توان ذهنی موجب شده است پردازش اطلاعات در حافظه آنان تقویت شده و در نتیجه مهارت آگاهی واج شناختی آنان ارتقا یابد. از سوی دیگر، به واسطه وجود رابطه مستقیم میان آگاهی واج شناختی و مهارت خواندن، نتایج وجود تغییر قابل توجه در سرعت خواندن دانش آموزان سندروم داون را نیز نشان داده است. از این رو، به نظر می رسد این الگو می تواند به یادگیری دانش آموزان کم توان ذهنی و افزایش سرعت ادراک و پردازش اطلاعات آنان کمک قابل توجهی کند.