بررسی تاثیر نهاد سازی در تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایران از منظر رهیافت نهادی

بقا و یا شکست انقلاب‎ها یکی از موضوعات مورد علاقه جامعه شناسی سیاسی است. این مقاله به دنبال بررسی نقش نهادسازی در استمرار انقلاب اسلامی و ایجاد ثبات در نظام جمهوری اسلامی ایران است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مسیولان انقلابی برای کنترل وضعیت نابسامان کشور به فکر تاسیس نهادهای انقلابی افتادند. این کار در کنار سازمان دهی امور، ضمن جلب مشارکت مردم در اداره کشور، پشتوانه مردمی نظام انقلابی را به نمایش می گذاشت. مهم ترین نهادسازی در جمهوری اسلامی ایران، تاسیس نهاد ولایت فقیه بوده است. این نهاد ابتکاری و بسیار مهم، علاوه بر این که به طور رسمی بر اساس قانون اساسی با سه قو مقننه، مجریه و قضاییه در تعامل است، از سوی دیگر خود این نهاد کلیدی، نهادساز است و بر اساس مصالح نظام اسلامی و نیازمندی های آن، به نهادسازی پرداخته و نهادهای سیاسی مثل شورای انقلاب اسلامی، دولت موقت، نهادهای نظامی- امنیتی مثل کمیته های انقلاب اسلامی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نهادهای اقتصادی مثل بنیاد مستضعفان، جهاد سازندگی و کمیته امداد امام خمینی، نهادهای قضایی مثل دادگاه انقلاب اسلامی و نهادهای علمی- فرهنگی مثل دانشگاه ها و پژوهشگاه های جدید را تاسیس کرده است. این مقاله به دنبال پاسخ به این سوال اصلی است که مبانی نهادسازی در جمهوری اسلامی و تاثیر آن در ایجاد ثبات سیاسی و مهار بحران ها چیست؟ در پاسخ به سوال فوق، فرضیه اصلی به این شرح مطرح شده است که مبتنی بر اندیشه ولایت فقیه و قانون اساسی، جمهوری اسلامی ایران اقدام به نهادسازی‎ در ابعاد مختلف سیاسی، نظامی، امنیتی، اقتصادی، قضایی و علمی کرده و این نهادها موجب مهار بحران های داخلی و خارجی نظام جمهوری اسلامی ایران شده است. روش نهادگرایی، روش منتخب برای تبیین موضوع این مقاله است. رهیافت نهادی به عنوان یکی از ستون های اصلی علوم سیاسی، بر قواعد، رویه ها و سازمان های رسمی حکومت تمرکز می یابد