بررسی تغییرات ساختاری و عملکردی پوشش گیاهی دو عرصه قرق و تحت چرا در حاشیه دریاچه ارومیه

مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط چرای مداوم و حفاظت از چرای دام در مدیریت آتی رویشگاه های مرتعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مطالعه اثر قرق بر فاکتورهای پوشش گیاهی، تنوع و یکنواختی گونه ای در مراتع حاشیه دریاچه ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور سایت چوپانلو به عنوان محدوده قرق انتخاب و با سایت خاندام به عنوان محدوده چرای آزاد مقایسه گردید. اطلاعات پوشش گیاهی در پلات های دو متر مربعی و به تعداد 30 نمونه از هر منطقه به صورت تصادفی-سیستماتیک جمع آوری گردید. برای مقایسه عوامل پوشش گیاهی، تنوع و یکنواختی گونه ای در دو منطقه قرق و خارج قرق از آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد که در مناطق نمونه برداری 21 گونه متعلق به 20 جنس و 10 تیره شناسایی شدند. عوامل پوشش گیاهی (تراکم پهن برگان علفی، گندمیان، بوته ای ها و کل گیاهان؛ تاج پوشش پهن برگان علفی، گندمیان، بوته ای ها و کل گیاهان) در دو منطقه قرق و تحت چرا تفاوت معنی داری با یکدیگر داشتند و اعمال قرق باعث افزایش در تراکم و تاج پوشش فرم های رویشی موجود شده است. مقدار شاخص های غنای مارگالف و منهینیک به ترتیب در داخل قرق 36/4 و 29/3 و در خارج قرق 83/2 و 51/2 بودند و اختلاف آنها در داخل و خارج قرق معنی دار بود. مقادیر شاخص های تنوع گونه ای نیز در دو منطقه قرق و تحت چرا دارای اختلاف معنی داری بودند و مقدار شاخص سیمپسون در داخل قرق 86/0 و در خارج قرق 66/0 بود و مقدار شاخص شانون-وینر در داخل قرق 31/2 و در خارج قرق 67/1 بود. اما مقادیر شاخص های یکنواختی گونه ای هیل و پیلو در دو منطقه دارای اختلاف معنی دار نبودند. به طور کلی منطقه قرق نسبت به منطقه خارج قرق دارای غنا، تنوع و یکنواختی بیشتری بود. با توجه به نتایج این پژوهش می توان گفت قرق در مراتع حاشیه دریاچه ارومیه با افزایش پوشش گیاهی تاثیرات مثبتی بر تثبیت شن های روان و مقابله با کانون های ریزگردها و بیابان زایی داشته است.