سیری بر هنر صخره ای

یکی از قدیمیترین سنت های هنری زنده در دنیا که طی هزاران سال تداوم یافته، هنر نقوش صخره ای است به نظر می رسد که سطوح سنگی اولین بستر ماندگاری بوده اند که انسان برای ثبت آثار هنری خود انتخاب کرده است. البته قطعا روش های دیگر و حتی قدیمیتری برای ثبت آثار هنری وجود داشته که به دلیل ماهیت تجزیه پذیری مواد مورداستفاده (مانند حکاکی روی چوب، استخوان و...)، باگذشت زمان از بین رفته اند. از قدیمیترین دوره هایی که هنر صخره ای در آن خلق شده دوره پله ایستوسن پایانی است، اما گسترش و توسعه آن عمدتا در آغاز دوره هولوسن اتفاق می افتد و می توان آن را با تحولات آب و هوایی در این و توسعه مکان های سکونتی در محیطی بیرون از غار هم زمان دانست. اما هنر نقوش صخره ای در بیشتر نقاط ایران، نیز به ویژه زاگرس و فلات مرکزی، به فراوانی دیده می شود و به نظر می رسد که غالب نقوش در نواحی گوناگون ایران ازلحاظ موضوع و سبک دارای شباهت های بسیاری با آثار روی اشیاء (مثلا نقوش روی سفالینه ها) در دوره های گوناگون زمانی مانند مس سنگی، مفرغ، آهن و تاریخی و اسلامی است به طورکلی میل به وجود آوردن این گونه آثار در ایران از محدوده زمانی هولوسن به بعد (از حدود 12000 سال پیش به بعد) بیشتر بوده است. در این نوشتار سعی شده است به مفاهیم کلی نقوش صخره ای، تاریخچه پژوهشهای انجام شده، روش های مستندنگاری و تاریخ گذاری آن ها و دورنمای پژوهشی آینده پرداخته شود.