معرفی یک شجره نامه تاریخی نویافته

پژوهش پیرامون اسناد خطی و کتیبه های تاریخی؛ از آن جهت که به شناخت صحیح و رفع بسیاری از ابهامات و ابعاد ناشناخته میراث فرهنگی مادی و معنوی منجر می شود، از اهمیت والایی برخوردار است. تعداد بی شماری از انواع مختلف اسناد تاریخی به دلایل گوناگون از دسترس پژوهشگران به دور مانده و یا دسترسی به آنها با مشکلات بسیاری همراه است. شجره نامه شناسایی شده در روستای سکه از توابع  شهرستان شیروان خراسان شمالی که یک طومار خطی کم نظیر است، از جمله این اسناد است. در بررسی اولیه این شجره نامه، اسامی تعدادی از اماکن و اشخاص تاریخی- مذهبی واقع در بخش هایی از خراسان بزرگ شناسایی گردید. از این رو، مسئله اساسی این تحقیق بر آن استوار است که رابطه میان اطلاعات درج شده با اماکن تاریخی و شخصیت های تاریخی، مذهبی و عرفانی مدفون در بخش هایی از مناطق ذکر شده، در چه ابعادی قابل ارزیابی است. پرسش اصلی که مطرح می شود این است که آیا اطلاعات مندرج در این شجره نامه در قالب های مورد نظر، از جمله اماکن تاریخی و جغرافیایی و مشاهیر فرهنگی از قابلیت دسته بندی برخوردار است یا خیر؟ با توجه به فقدان و کمبود منابع و اطلاعات پیرامون اماکن ذکر شده در شجره نامه و عدم شناخت کافی از میراث معنوی، این سند حاوی اطلاعاتی است که می تواند به رفع ابهامات و آشکارسازی حقایق و شناسایی ماهیت و هویت اماکن تاریخی، مذهبی و به خصوص بناهای آرامگاهی مناطق مورد نظر منجر گردد. بنابراین بررسی شجره نامه مورد نظر، نسب شناسی برخی از شخصیت های مذهبی و عرفانی خراسان و مکان یابی محل دفن آنها در منطقه؛ همچون شناسایی عارف معروف «خواجه نجم الدین الکبری» فرزند «خواجه کمال الدین الکبری» و انطباق مدفن وی با بنای «آرامگاه خواجه نجم الدین» واقع در روستای زیرآباد جوین است. تشخیص محدوده و مکان شهرها و روستاهای تاریخی نظیر «شادیاخ نیشابور» و «زیرآباد جوین» از دیگر نتایج پژوهش است.