تحلیل و پیش بینی روند رشد شهری و تاثیر آن بر کاربری اراضی با استفاده از سنجش از دور و مدل CA-Markov ؛ مطالعه موردی: شهرهای مریوان، بانه و سقز

امروزه رشد مناطق شهری و تاثیر آن بر کاربری اراضی در جهان و بخصوص در کشورهای درحال توسعه به یک مسئله مهم زیست محیطی در علوم محیطی و برنامه‎ ریزی شهری تبدیل شده است. هدف مطالعه حاضر تحلیل و پیش بینی رشد شهرهای بانه، مریوان و سقز بر کاربری اراضی در یک دوره ی 45 سال (1987 تا 2032) با استفاده از مدل CA-Markov است. در مطالعه حاضر بررسی و مدل سازی نقشه‎های کاربری اراضی و رشد نواحی شهری با استفاده از تصاویر لندست و با اعمال الگوریتم Maximum Likelihood  و مدل CA-Markov در نرم افزارهای ENVI5.3 و IDRISI TerrSet انجام شد. نتایج این مطالعه با دقت بالای 80 درصد نشان می دهد در دوره‎ی 1987 تا 2017  حدود  897/39 و 790/38 هکتار (در شهر مریوان) و 801 و 772/29 هکتار (در شهر بانه) به ترتیب از اراضی پوشش گیاهی و زمین های کشاورزی به نواحی شهری تبدیل شده است اما این روند برای شهر سقز کمتر بوده و رشد این شهر بیشتر نواحی بایر را به میزان 1249/29 هکتار تحت تاثیر قرار داده است.  همچنین نتایج مدل CA-Markov برای سال 2032 نشان داد در دوره ی 2017 تا 2032 همانند دوره ی قبل رشد شهر بانه در جهت شمال شرق، شهر مریوان در جهت شرق و شهر سقز در چهار جهت خواهد بود. در این دوره رشد نواحی شهری منجر به تخریب 511/29 و722/70 هکتار (در شهر بانه) و 1080 و2402/01 هکتار (در شهر مریوان) به ترتیب از اراضی زمین‎های کشاورزی و نواحی بایر خواهد شد. از طرف دیگر رشد شهر سقز بیشتر اراضی بایر را به میزان 1511/46 هکتار تخریب خواهد کرد. بدیهی است یافته های این مطالعه نقش موثری در برنامه ریزی های آینده دارد چراکه با آگاهی از روند رشد این نواحی می توان جهات توسعه شهر را به جهات بهینه هدایت نمود و تخریب اراضی ناشی از رشد شهر و درنتیجه تاثیرات منفی تغییرات کاربری اراضی را به حداقل رساند.