حق بر آب در پیکرۀ حقوق بین‌الملل و حمایت از آن در داوری سرمایه‌گذاری بین‌المللی

این نوشتار به بررسی مبانی حقوقی حق بر آب در حقوق بین‌الملل و همچنین رعایت آن در رویه محاکم ملی و محاکم داوری در اختلافات سرمایه‌گذاری مربوط به حوزه آب می‌پردازد. حق بر آب هنوز در هیچ معاهده جهانی به‌صراحت شناخته نشده است. لکن کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی طی تفسیر عام شماره 15 مصوب 2002 حق بر آب را که قبلا در منشور حقوق بین‌المللی بشر وجود داشت، به‌صراحت به‌عنوان یک حق مستقل اعلام کرد. مجمع عمومی و شورای حقوق بشر نیز در سال 2010 این حق را به رسمیت شناختند. این حق از لحاظ محتوا، دامنه و همچنین ضمانت اجرا با ابهاماتی مواجه است، ولی شناسایی روزافزون آن در نظام حقوقی دولت‌ها، قابلیت تعقیب آن در محاکم و سازوکارهای نظارتی شورای حقوق بشر جملگی نشان می‌دهند که موجودیت مستقلی یافته است. حقوق بین‌الملل عرفی نیز موید این ادعاست. در پایان، ضمن بررسی رویه محاکم داوری در اختلافات سرمایه‌گذاری این یافته به‌دست آمده است که این محاکم نه تنها بر موجودیت این حق صحه گذاشته‌اند، بلکه تعهدات دولت‌ها در خصوص حق بر آب شهروندان را به‌طور موازی و همسنگ با تعهدات سرمایه‌گذار خارجی اعمال کرده‌اند.