زمین شناسی، سنگ شناسی، ژئوشیمی و سن سنجی ایزوتوپی توده های نفوذی منطقه اکتشافی تاریک دره

منطقه تاریک دره به دلیل بررسی اکتشافی طلا-تنگستن در شمال شرق ایران و ناحیه تربت جام شناخته شده است. این منطقه در زون ساختمانی کپه داغ قرار دارد. سنگ های نفوذی با ترکیب حدواسط و طیف سنگ شناسی گابرو–دیوریت تا کوارتز مونزونیت در منطقه رخنمون داشته و در این میان، دیوریت ها ترکیب غالب هستند. اغلب توده های نفوذی یادشده ماهیت متاآلومین، کالک آلکالن با غنی شدگی پتاسیم نشان می دهند و پذیرفتاری مغناطیسی این توده ها بسیار پایین (< 3×10-3 SI) است. روند تغییرات عناصر اصلی و کمیاب در توده های نفوذی منطقه تاریک دره، نشان دهنده یک ارتباط زایشی و بیانگر مراحلی از تبلور تفریقی کانی های سازنده این سنگ ها از ماگمایی مشترک است. الگوی پراکندگی REE تمامی نمونه ها تمایل به غنی شدگی در بخش LREE دارد. در مجموع جدایش محسوسی از LREE به سمت HREE و با شیب نزولی مشاهده می شود و تمامی نمونه ها با تهی شدگی جزیی در Eu همراه هستند. ویژگی های ژیوشیمیایی و نسبت پایین N(La/Yb) تمامی سنگ های منطقه (بین 6/6 تا 9/12)، دخیل بودن ماگمایی با منشا جبه ای و خارج از حوزه پایداری گارنت و یا پوسته زیرین را برای تولید آنها محتمل می کند. جایگاه زمین ساختی سنگ های منطقه شباهت هایی با محیط کمان های آتشفشانی داشته و همچنین ویژگی محیط های درون صفحه ای را نشان می دهند. سن سنجی های U-Pb بر روی دانه های زیرکن نشان داده است که قدیمی ترین سنگ های نفوذی با ترکیب گابرویی در محدوده زمانی 9/0±5/215 میلیون (تریاس بالایی-اشکوب نورین) جای گیری شده اند. همچنین بر این اساس، سن سنگ های میزبان این توده ها که تاکنون به نورین منتسب شده بود نیز قدیمی تر از تریاس پیشین پیشنهاد می شود.