بررسی نقش و جایگاه شیخ در طریقت کبرویه و مقایسه آن با دیدگاه شیعی

جایگاه و نقش شیخ و راهنما در هر طریقت عرفانی اهیمت ویژه ای دارد؛ زیرا سالک در طی طریقت خویش، دایم به راهنمایی ها و دستورهای شیخ نیاز دارد تا بتواند هر مقام و منزلی را به سلامت سپری کند. این نقش در طریقت کبرویه نیز بسیار بارز است و عارفان این طریقت، اهمیت ویژه ای برای آن قایل شده اند. گفتنی است که در بین عرفا، این سلسله به داشتن گرایش های شیعی شهرت دارد. نجم الدین کبری سرسلسله این طریقت و شاگردان وی به ویژه مجدالدین بغدادی و نجم الدین رازی، مقامی بس بلند برای شیخ در ولایت باطنی قایلند. مقاله حاضر از نوع توصیفی تحلیلی با روش مطالعه کتابخانه ای، به بررسی ویژگی ها و صفات شیخ در اثر معروف این سه عارف یعنی فوایح الجمال، تحفه البرره و مرصادالعباد پرداخته و آن را با نگاه شیعی مقایسه کرده است. برای این منظور جایگاه شیخ از سه جنبه شیخ و حق، شیخ و خویش و شیخ و سالک، تجزیه و تحلیل شده است. این بررسی نشان می دهد هر سه عارف، وجود شیخ کامل را در دستگیری سالک و مرید در سلوک الی الله ضروری می دانند زیرا فقدان او در هر مقامی، باعث گمراهی سالک می گردد؛ از دیدگاه، ایمه و عارفان شیعه نیز این امر در هدایت امت و رهروان طریق، اهمیت ویژه ای دارد.