تبیین تجربیات زنده دانش ‏آموزان از عوامل موثر بر انگیزش تحصیلی: یک مطالعه کیفی

هدف از پژوهش حاضر تبیین تجربیات زنده دانش‏آموزان پایه دوازدهم مدارس متوسطه‏ی شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 97-98 از انگیزش تحصیلی بوده است. روش پژوهش کیفی از نوع نظریه داده بنیاد و ابزار جمع‏آوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش‏آموزان پایه دوازدهم رشته تجربی مدارس متوسطه‏ی شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 97-98 بود. نمونه‏گیری به‏صورت هدفمند و گلوله برفی بوده به این صورت که تا جایی که دیگر به اطلاعات جدید پیدا نمی‏شد، نمونه‏گیری نیز پایان می‏پذیرفت، بنابراین با اشباع نظری، مصاحبه‏ها به اتمام رسید. نمونه شامل 16 نفر از دانش‏آموزان بود که در یک مصاحبه نیمه ساختاریافته شرکت کردند. داده‏های حاصل از مصاحبه‏ها به روش تحلیل محتوای کیفی، تحلیل شدند و مقوله‏های اصلی انگیزش تحصیلی استخراج شد. بدین ترتیب عوامل موثر بر انگیزش تحصیلی در دو مقوله اصلی کدگذاری شده که هرکدام دارای مقوله‏های فرعی دیگری می‏شد. مقوله‏های اصلی به‏دست‏آمده عبارت‏اند از: 1- عوامل درونی، 2- عوامل بیرونی. مقوله‏های فرعی شامل: 1- عوامل فردی، 2- عوامل خانوادگی، 3- عوامل اجتماعی و زیر مقوله‏ها شامل: داشتن هدف، انرژی، آینده روشن، خودباوری، خودکارآمدی، موفقیت، علاقه، راهبردهای یادگیری، تشویق‏ها و حمایت پدر و مادر، تشویق دوستان و همسالان، الگو قرار دادن افرادی که به موفقیت رسیدن بود. به‏طورکلی انگیزش تحصیلی از عوامل متعددی چون فرد، خانواده و اجتماع متاثر است.