مطالعات باستان سنجی سرامیک ها و سفال های عصر مفرغ تپه سیلوه پیرانشهر، شمال غرب ایران

تپه سیلوه پیرانشهر یکی از محوطه های شاخص پیش ازتاریخی (دالما، پیزدلی، حسنلو VII یا فرهنگ حسن علی، عصر آهن)، تاریخی (اشکانی) و اسلامی است که در دشت بربنه پیرانشهر در جنوب دریاچه ارومیه و در شمال غرب ایران واقع شده است. کاوش های اضطراری و نجات بخشی باستان شناسی در راستای احداث سد سیلوه منجر به کشف یافته های تازه ای از تپه باستانی سیلوه گردید که در بردارنده آثاری از دوران پیش از تاریخ تا اسلامی است. از جمله آثار به دست آمده از این کاوش ها تعداد قابل توجهی از سفال های نخودی منقوش و خاکستری سیاه بود که تا پیش از این تحقیق، اطلاعات موجود در رابطه با سفال های این محوطه تنها محدود به کاوش های باستان شناختی بوده و در زمینه ی باستان سنجی و کانی شناسی مطالعاتی صورت نگرفته است. این تحقیق با هدف ساختارشناسی و شرایط تکنولوژی ساخت و تعیین جنبه های اشتراک و افتراق بین این سرامیک ها و سفال ها انجام شده است. نمونه های مورد مطالعه پژوهش از سفال های خاکستری سیاه براق و صیقلی فرهنگ کورا - ارس و نخودی منقوش فرهنگ حسنلو VII، یا همان سفال های حسن علی ویر یا گونه ی نینوای V انتخاب گردید تا با نتایج حاصله از آن و تطبیق با ویژگی های زمین شناختی منطقه مورد مطالعه، بتوان تولید بومی یا غیربومی بودن نمونه های مطالعاتی مربوطه را سنجید. برای نیل به اهداف تحقیق از روش های آزمایشگاهی پراش پرتوایکس (XRD)، دمانگاری (DTA)، و پتروگرافی (مطالعه مقطع نازک با استفاده از میکروسکوپ نوری پلاریزان) استفاده گردید. نتایج حاصل حاکی از آن است که سفال های مورد مطالعه از نظر ترکیب و کانی شناسی مشابه هم بوده ولی از نظر گونه شناسی، تکنیک پخت و رنگ و از نظر شرایط کوره تفاوت دارند و با توجه به همسان بودن ترکیبات ساختاری عمده ی سفال های خاکستری سیاه با ویژگی های زمین شناسی منطقه، این موضوع حاکی از آن است که نمونه های سفالین مورد مطالعه از تولیدات بومی و محلی هستند و یا در مناطق همجوار نزدیک به محوطه تپه باستانی سیلوه که از لحاظ ساختارها و سازندهای زمین شناسی دارای ترکیبات مشابهی هستند، تولیدشده اند. همچنین با توجه به مطابقت کامل آنالیزهای حرارتی با نتایج پتروگرافی و آنالیز پراش ایکس، دمای پخت در کلیه نمونه ها را می توان 850 درجه تخمین زد.