تبیین تاریخی ممنوعیت صدقات بر بنی هاشم در عصر نزول

صدقه بر محمد (ص) و خاندان او روا نیست. این سخن منسوب به پیامبر (ص) است. دستور پرداخت صدقات یا همان زکات در سال نهم هجری صادر شد و پیامبر (ص) ماموران خود را برای دریافت آن به سوی اعراب تازه مسلمان اعزام و هم زمان صدقه را هم بر بنی هاشم ممنوع کرد. این گزارش که وثاقت تاریخی دارد، در فقه و کلام مسلمانان بازتابی گسترده و درازدامن یافته و تا امروز ادامه پیدا کرده است. درباره صدور این ممنوعیت سه علت عرضه شده است: فضیلت بنی هاشم، بی نیازی آنان از صدقات به سبب دریافت خمس، و ناپاکی اموال صدقه. اما یکایک این نظرات با ابهاماتی روبه رویند و با سیره پیامبر (ص) نیز سازگاری ندارند. نویسنده این مقاله با شیوه تبیین تاریخی، ممنوعیت صدقات بر بنی هاشم را واکاوی کرده و به این نتیجه رسیده که مولفه های تاریخی و فرهنگی زیست جهان اعراب در عصر نزول، از جمله ناخوشایندی و کراهتی که نسبت به پرداخت صدقات و زکات داشتند، علت صدور چنین ممنوعیتی از جانب رسول خدا بوده است.