بررسی سبک شناسی اشعار ادیب نیشابوری

اگر سبک را «انحراف از نرم» بدانیم، یکی از شاعرانی که در عصر مشروطه دارای سبک شخصی بوده‌است، میرزا عبدالجواد نیشابوری، متخلص به «ادیب» است. وی در زمانی‌که اکثر شاعران عصرش، اشعارشان را در خدمت مردم و مشروطه قرار داده ‌بودند، همچنان از مفاهیم کهن صحبت میکند. با این نگرش، میتوان ادیب را به علت دلبستگی و آشنایی بسیار زیاد با زبان و ادب کهن فارسی و عربی، تقلید و پیروی فراوان از سبک خراسانی، خصوصا فرخی سیستانی، شاعر دوره بازگشت دانست که در دوره مشروطه زندگی میکند اما در اشعارش به مسایل رایج عصر مشروطه نمیپردازد. حتی رگه‌ هایی از عرفان هم در اشعار او یافت میشود، حداقل در حد استفاده از اصطلاحات صوفیانه که در شعر او بوفور بکار رفته است. عواملی مانند انس با اشعار پیشین و مطالعات فراوان در حوزه ادب فارسی و عربی و در نتیجه استفاده فراوان از کلمات و ترکیبات کهن، کلمات غریب و نامانوس، کلمات و عبارات عربی، فراوانی اشارات و تلمیحات،  بهره‌گیری وسیع از اطلاعات در علوم مختلف باعث دشواری و دیریابی اشعارش شده است. از دیگر ویژگیها و نشانه‌های گرایش او به زبان کهن میتوان به استفاده فراوان از افعال پیشوندی، بکارگیری دو حرف اضافه برای یک متمم و استفاده از عدد و معدود، جابجایی اجزای فعل مرکب و استفاده از فرایند واجی کاهش و افزایش اشاره کرد. در سطح ادبی از تضمین و تلمیح به علت آشنایی با علوم مختلف و زبان عربی، بیشتر بهره برده و از تشبیه و استعاره در اشعارش به میزان فراوان استفاده کرده است.از ادیب حدود پنج هزار بیت باقی مانده است که بیشتر در قالب غزل،  قصیده و رباعی است.