نقش دامداران در تخریب محیط زیست مناطق کوهستانی (مورد مطالعه: دهستان باروق، شهرستان میاندوآب)

امروزه انسان به واسطه فشار بر منابع محیطی و بهره برداری غیراصولی و ناپایدار از آن موجب تشدید تخریب محیط زیست می شود که نه تنها مانع از تحقق توسعه پایدار خواهد شد، بلکه آینده حیات را در زمین در معرض خطر نابودی قرار می دهد. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات فعالیت های دامداران روستایی در تخریب محیط زیست مناطق کوهستانی پیراشهری می باشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش توصیفی-تحلیلی و جهت جمع آوری اطلاعات از مطالعات اسنادی و پیمایش میدانی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق نیز شامل خانوارهای روستایی دارای دامداری (دام سبک) در دهستان باروق میاندوآب که در 15 کیلومتری شهر باروق قرار گرفته اند، می باشد. از میان روستاهای این دهستان تعداد 20 روستا در بافر 15 کیلومتری شهر باروق قرار گرفتند که طبق سرشماری سال 1395 دارای 3428 خانوار و 11575 نفر جمعیت بوده و براساس فرمول اصلاح شده کوکران تعداد 272 خانوار به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون الفای کرونباخ 703/0 ارزیابی شد که قابلیت اعتماد بالای آن را نشان می دهد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از آزمون های همبستگی اسپیرمن، رگرسیون، تی تک نمونه ای و تحلیل محتوای تصاویر ماهواره ای استفاده شده است. نتایج نشان داد، بین گسترش فعالیت های دامداری بهره برداران و تخریب محیط زیست در ابعاد مختلف در سطح 01/0 درصد رابطه معناداری وجود دارد و فعالیت های دامداران در شاخص های تخریب منابع طبیعی با میزان بتای 400/0 و تخریب اراضی آبی، دیمی و باغات با بتای 366/0 بیشترین تاثیر را داشته است. چنانچه تحلیل های فضایی با استفاده از تصاویر ماهواره لندست 8 در طی دوره 2001 الی 2019 نیز تایید کننده همین امر است. همین طور، از میان روستاهای کوهستانی پیرامون شهر باروق؛ از نظر میزان تخریب محیط زیست روستای گل سلیمان آباد با میانگین رتبه ای 50/197 در رتبه اول و روستای چالخماز با میانگین رتبه ای 94/183 نیز در رتبه دوم بالاترین تخریب قرار دارد.