بررسی ترکیب پذیری عمومی خصوصیات مورفولوژی و فیتوشیمیایی در جمعیت های مختلف آویشن ‏دنایی (‏Thymus daenensis Celak‏) در آزمون پلی کراس

آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) یکی از گونه های اندمیک ایران است که به دلیل داشتن درصد بالای اسانس و همچنین میزان بالای تیمول در اسانس اهمیت دارد و در صنایع دارویی و غذایی استفاده آن رو به گسترش است. به منظور ارزیابی خصوصیات ژنتیکی و ترکیب پذیری عمومی (GCA)، 12 جمعیت آویشن دنایی از طرح آمیزشی پلی کراس استفاده شد. خزانه پلی کراس در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تکرار در سال های 1393 و 1394 اجرا شد. سپس آزمون نتاج پلی کراس در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال های 1395 و 1396 در ایستگاه تحقیقاتی گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز دانشگاه تهران واقع در کرج مورد مطالعه قرار گرفت. صفات رشدی و عملکردی، درصد و عملکرد اسانس و میزان تیمول و کارواکرول مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که از نظر صفات موثر در عملکرد مانند ارتفاع بوته، وزن تر و خشک بوته و وزن خشک برگ جمعیت های ایلام، اصفهان 2، مرکزی 1 و 2 میزان ترکیب پذیری عمومی بالایی را نشان دادند و جمعیت های ایلام و ملایر 2 بیشترین ترکیب پذیری عمومی را برای درصد اسانس و عملکرد اسانس نشان دادند. به‎طورکلی، نتایج این پژوهش حاکی از تنوع بالای جمعیت های مورد مطالعه از نظر خصوصیات مورفولوژیک و فیتوشیمیایی بود و در نهایت می توان از جمعیت های ایلام، ملایر 2، مرکزی 1 و مرکزی 2 جهت ایجاد رقم سنتتیک و یا خزانه ژنتیکی جدید برای گزینش ژنوتیپ های برتر استفاده کرد.