ترومای ناشی از حمله کوسه ماهیان خلیج فارس (فراوانی، کیفیت صدمات و توصیه های امداد و درمان مصدومان)

امروزه بیش از 350 گونه کوسه ماهی در آب های جهانی شناخته شده و سهم کوسه ماهیان در آب های خلیج فارس و دریای عمان به بیش از 60 گونه می رسد. آمار نشان می دهد که ایران یکی از کشورهایی است که بیشترین آسیب را در اثر حمله کوسه به ساحل نشینان و غواصان متحمل گردیده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان فراوانی ترومای ناشی از حمله کوسه ماهیان خلیج فارس، کیفیت صدمات و ارایه توصیه های لازم برای امداد و درمان مصدومان انجام شد.

روش ها: 

جهت جمع آوری داده ها برای مطالعه توصیفی حاضر از اطلاعات موجود در مراکز معتبر دریایی در استان هرمزگان استفاده شد. با تعدادی از غواصان و کادر درمانی در سواحل خلیج فارس مصاحبه غیرساختارمند انجام گرفت. از غواصان و افرادی که در منطقه خلیج فارس با کوسه برخورد داشتند نیز اطلاعاتی در خصوص کوسه ها و حملات آنها، کسب شد. برای تهیه آمار حمله کوسه ها در خلیج فارس طی سال های 1380 تا 1390 به مرکز ملی مطالعات خلیج فارس و مرکز تحقیقات شیلات در جنوب ایران ارجاع گردید.

یافته ها:

 از سال 1380 تا 1390 حدود 85 مورد حمله کوسه در خلیج فارس رخ داده که از این تعداد 12 مورد منجر به مرگ شده است. سن قربانیان حمله کوسه ها بیشتر بین 30-20 سال بوده است. از لحاظ آماری بیشترین حمله کوسه ها از جانب کوسه ببری، کوسه لبچاک، گاو کوسه، کوسه پوزه بلند و کوسه چانه سفید بوده است. کوسه های مهاجم در منطقه خلیج فارس، طولی معادل 2 متر یا بیشتر داشته اند. حمله کوسه ها در منطقه خلیج فارس بیشتر در عمق 2-0 متری و در آب هایی که دمای بین 17-15 درجه سانتیگراد داشته اند رخ داده است. برای نجات افرادی که در اثر گازگرفتن کوسه آسیب می بینند؛ جلوگیری از خونریزی و استفاده از تنفس مصنوعی در صورت قطع تنفس، رساندن سریع مجروح به بیمارستان ، تزریق سریع خون یا پلاسما به مجروح و کنترل مرتب نبض و فشارخون، عدم حرکت دادن بیمار به منظور جلوگیری از شوک ثانویه، عدم خوراندن هرگونه مایعات به بیمار توصیه می گردد.

نتیجه گیری: 

مطالعه حاضر نشان داد که حمله کوسه در خلیج فارس یک تهدید بالقوه برای غواصان و دریانوردان است. لذا شناسایی انواع کوسه ها در این منطقه و همچنین ارایه راهکارهای امداد و نجات و درمان مصدومان اهمیت بسزایی دارد.