مقایسه اثربخشی بازی درمانی انفرادی و گروهی بر رفتارهای مقابله ای در دانش آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی

بازی درمانی، روشی خلاقانه در روان درمانی کودک است و این درمان متناسب با سن، نیازهای کودکان در زمینه های سنی مختلف را برآورده کرده و بر تغییر رفتار، سازش یافتگی، و مهارت های اجتماعی آنها، اثر مهمی دارد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی بازی درمانی انفرادی و گروهی بر رفتارهای مقابله ای در دانش آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی انجام شد.

طرح این پژوهش، تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی دانش آموزان دختر و پسر دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی شهر تهران در سال تحصیلی 98-1397 بودند که تعداد 60 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه 20 دانش آموز) جایدهی شدند. گروه های آزمایش تحت بازی درمانی انفرادی (10 جلسه 45 دقیقه ای) و بازی درمانی گروهی (10 جلسه 60 دقیقه ای) قرار گرفتند؛ اما گروه گواه هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه رفتارهای مقابله ای فلاحی و همکاران (1396) و پرسشنامه تشخیصی اختلال فزون کنشی - نارسایی توجه کانرز (1999) استفاده شد و در پایان داده های به دست آمده با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس، تحلیل شدند.

نتایج نشان دادند که بازی درمانی به هر دو شیوه انفرادی و گروهی بر افزایش مولفه کنارآمدن با مشکل (217/93=f) و کاهش مولفه های انحراف از مشکل (1153/09=f)، و کنارآمدن ویرانگر (317/57=f) دانش آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی موثر است (0/01<p). همچنین بر اساس نتایج حاصل از آزمون تعقیبی، بازی درمانی به شیوه گروهی موثرتر از بازی درمانی انفرادی در افزایش مولفه کنارآمدن با مشکل (3/61-=MD)، و کاهش مولفه های انحراف از مشکل (4/65=MD) و کنارآمدن ویرانگر (3/63=MD) دانش آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی بود (0/01<p).

بازی درمانی انفرادی و گروهی بر افزایش رفتارهای مقابله ای دانش آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی اثربخش است، اما بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه باید توجه داشت که اجرای این شیوه به صورت گروهی می تواند تاثیرات بیشتری بر بهبود وضعیت روانی و رفتاری کودکان داشته باشد.