زمینه های ساختاری و عوامل کارگزاری شکل گیری نهاد بسیج مستضعفان

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، رهبران انقلاب برای حفظ، تثبیت و تداوم انقلاب اسلامی و به علت عدم اعتماد به ساختارهای نظام پیشین، نهادهایی تاسیس کردند تا ضمن نفی ایدیولوژی های رقیب، به تبلیغ پایدار ایدیولوژی انقلاب اسلامی و در همین راستا به مبارزه با نیروهای ضد انقلاب داخلی و خارجی بپردازند. یکی از این نهادها، بسیج مستضعفان می باشد که پیرو فرمان 5 آذر 1358 امام خمینی شکل گرفت. با عنایت به اینکه نهادها خروجی همراهی ساختار و کارگزار هستند، نهاد بسیج نیز مجمع همگرایی زمینه های ساخت مندشده و عاملان اجتماعی است. از این رو، پرسش اصلی پژوهش پیش رو این است که زمینه های ساختاری و عوامل کارگزاری موثر در شکل گیری نهاد بسیج کدامند؟. نگارندگان با بهره گیری از نظریه ی ساخت یابی و روش تحلیل اسنادی به این نتیجه نایل شدند که بسیج ایران در نتیجه هم نهادی زمینه های امنیتی_سیاسی، فرهنگی_اجتماعی و اقتصادی و کنشگرانی چون سپاه، خرده گروه های انقلابی و شخصیت هایی مثل امام خمینی، جواد منصوری، امیر مجد و اقدامات غیرمستقیم دیگر رهبران و نهادهای نوپای انقلاب شکل گرفته است.