ارزیابی بهبود عملکرد گندم دیم (Triticum aestivum L.) با استفاده از مایه تلقیح باکتری های محرک رشد

به منظور ارزیابی اثر باکتری های محرک رشد گیاه در افزایش عملکرد گندم (Triticum aestivum L.) دیم، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 15 باکتری محرک رشد با یک شاهد در چهار تکرار و در شش ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه، قاملو، سرارود، گچساران، خدابنده و شیروان چرداول در سال زراعی 89-1388 به اجرا در آمد. نتایج نشان داد، تلقیح باکتری های محرک رشد توانست عملکرد دانه گندم دیم را در هر شش ایستگاه افزایش دهد که این افزایش در اغلب مکان های آزمایشی از لحاظ آماری معنی دار بود. حداکثر افزایش عملکرد دانه در مراغه، کرمانشاه، کردستان، ایلام، زنجان و گچساران به ترتیب به میزان 6/19، 1/45، 4/12، 4/18، 2/10 و 6/11 درصد بود که متوسط این افزایش برای مطلوب ترین باکتری های محرک رشد در مناطق مورد مطالعه 382 کیلوگرم در هکتار بود. با روش GGE بای پلات باکتری های محرک رشد به دو گروه دارای عملکرد بالا (تیمارهای شماره 2، 3، 6، 8، 9 و 10) و پایین (تیمارهای شماره 1، 4، 5، 7، 11، 12، 13، 14، 15 و 16) و مکان های مورد مطالعه به سه گروه (گروه اول کردستان و گچساران، گروه دوم مراغه، زنجان و ایلام و گروه سوم کرمانشاه) تفکیک شد. مناسب ترین تیمار برای گروه کردستان و گچساران شماره 9، برای مراغه، زنجان و ایلام شماره 2 و برای کرمانشاه شماره 5 بود، اما چنانچه هدف معرفی تنها یک باکتری محرک رشد برای کل مناطق باشد، مایه تلقیح شماره 9 مناسب ترین است. بنابراین استنباط می شود، از باکتری های محرک رشد می توان در بهبود عملکرد گندم دیم در دیمزارهای ایران استفاده نمود.