ابعاد و مولفه های موثر در طراحی بسته خدمات پایه سلامت در ایران: رویکرد تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی

بسته خدمات پایه سلامت حداقل مجموعه خدمات بهداشتی و درمانی ضروری است که همه مردم باید به آن دسترسی داشته باشند؛ ولی درباره خدمات گنجانده شده در یک بسته و یا خدماتی که باید در آن گنجانده شود، اجماعی وجود ندارد. این مطالعه با هدف شناسایی ابعاد و مولفه های موثر در طراحی بسته خدمات پایه سلامت در ایران انجام شد.

یک مطالعه ترکیبی انجام شد. در بخش کیفی، 25 مصاحبه عمیق فردی با صاحب نظران وزارت بهداشت، سازمان های بیمه گر و سازمان برنامه و بودجه انجام شد و داده ها با روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفتند. در بخش کمی 285  نفر از مدیران و اعضای هیات علمی وزارت بهداشت، سازمان های بیمه گر و 12 دانشگاه علوم پزشکی در مطالعه شرکت کردند. داده ها با استفاده از پرسشنامه ای در دو بخش، شامل مشخصات دموگرافیک و ارزیابی 58 معیار، جمع آوری و از نرم افزارهای SPSS.23 و 3.2.8.Smart-pls جهت تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شد.

8 بعد در اولویت بودن برای سلامت، ساختار و ظرفیت نظام ارایه خدمت، مطالبات مردمی، هزینه اثربخشی، بهره مندی، منابع مالی، مقبولیت اجتماعی خدمت و تعهدات و مطالبات حاکمیت جهت طراحی بسته خدمات پایه سلامت شناسایی شدند که 57 مولفه با بار عاملی قابل قبول در زیر این 8 عامل قرار گرفتند. با توجه به شاخص نیکویی برازش در تحلیل عاملی، عملکرد کلی مدل پژوهش در حد مطلوب بود.

قرار دادن خدمات سلامت نگر و پیشگیری کننده در بسته خدمات به جهت ترغیب جمعیت تحت پوشش به استفاده از خدمات و ارتقای سطح سلامت در کشور، ایجاد گروه نظارت بر اجرای بیمه سلامت و ارزیابی آن جهت دسترسی بهتر و مناسب به هدف کلی یعنی پوشش همگانی و تدوین بسته ای جامع به نحوی که همه افراد تمایل داشته و رضایت به استفاده از خدمات داشته باشند، در طراحی بسته خدمات پایه سلامت حایز اهمیت است.