بررسی نقش عوامل انگیزشی و خودهای شخصیتی در یادگیری زبان فارسی

هدف این مقاله بررسی رابطه ی بین خودهای ممکن شخصیتی و عوامل انگیزشی و نقش آن ها در یادگیری زبان فارسی است. مقوله ی انگیزش و تاثیر آن بر یادگیری زبان یکی از مسایل حایز اهمیت در امر آموزش است. بررسی و شناسایی انواع انگیزش و عوامل انگیزشی می تواند گام موثری برای ارتقای کیفی آموزش زبان باشد. برای یادگیری اصولی و مطلوب هر زبان می بایست عناصر و متغیرهای تاثیرگذار بر این عرصه را شناسایی نمود. اساس این پژوهش بر مبنای نظریه ی نظام خودانگیزشی دورنیه استوار است. علاوه بر عناصر اصلی این نظام نقش چند خودممکن انگیزشی از جمله متغیر احساسی اضطراب و دو متغیر میزان صحبت کردن در کلاس و علاقه به صحبت کردن در کلاس بررسی شده است. بدین منظور پرسشنامه ای در چارچوب نظریه ی برگزیده، بین جامعه ای متشکل از 146 فارسی آموز سطح پیشرفته ی مرکز آموزش زبان فارسی قزوین در دو ترم آموزشی سال 98-97 با ملیت های مختلف توزیع و برای تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس اس نسخه ی 18  استفاده شد. یافته های پژوهش گواه بر آن است که متغیر اضطراب با متغیرهای ترفیع محور، تجربیات یادگیری، خود آرمانی و تلاش فردی ارتباط مستقیم دارد، درحالی که با متغیر های پیشگیری محور، علاقه به صحبت کردن و میزان صحبت کردن در کلاس ارتباط معناداری ندارد. خود آرمانی نیز با متغیرهای پیشگیری محور و ترفیع محور ارتباط مستقیم دارد. متغیرهای پیشگیری و ترفیع محور تقریبا به میزان برابر موجب افزایش تلاش فردی زبان آموز می شوند. تحلیل ها همچنین نشان می دهد که خود بایسته و تجربیات یادگیری به طور معنی داری در پیش گویی میزان صحبت موثر هستند، اما متغیر خودآرمانی متغیر پیش گوی معنی داری نیست. این زبان آموزان از صحبت کردن در کلاس مضطرب نمی شوند، ضمن این که میل درونی آن ها به صحبت کردن بیشتر آن ها را به فعالیت سوق می دهد تا میزان صحبتشان در کلاس.