انتخاب روی با کارآمدی بالا و ارزیابی تحمل تنش روی در ژنوتیپ های گندم دوروم

مقاومت به تنش روی با استفاده از منابع ژنتیکی جدید یک استراتژی مهم برای اصالح نباتات است. در این مطالعه، سی و پنج ژنوتیپ گندم دوروم با عادات رشد متفاوت در شرایط نرمال)بدون تنش(و تنش کمبود روی طی فصل رشد 94-1393 مورد بررسی قرار گرفتند. در مجموع ده شاخص مقاومت به تنش روی ازجمله شاخص تحمل تنش)STI ،)شاخص کمبود روی نسبی)RDI ،)شاخص عملکرد)YI ،) شاخص پایداری عملکرد)YSI ،)شاخص مقاومت به کمبود روی)DI ،)شاخص تحمل غیرزنده)ATI ،)شاخص درصد حساسیت به تنش)SSPI ،)شاخص حساسیت به کمبود روی)SDI)و شاخص تحمل تنش اصالح شده)MSTI؛ K1STI و K2STI)برآورد شد. نتایج نشان داد که تاثیر تنش روی بر عملکرد دانه معنیدار بود و همچنین تفاوت معنیداری بین ژنوتیپها برای عملکرد دانه و شاخصها وجود دارد. ژنوتیپ G33 بیشترین عملکرد را در شرایط نرمال با 854/0 گرم بر بوته داشت در حالی که ژنوتیپ G32 بیشترین عملکرد را با 686/0 گرم بوته در شرایط تنش روی بدست آورد. ژنوتیپهای G6 ،G13 ،G23 و G32 نوسانات عملکرد دانه کمتری داشتند و ژنوتیپهای G1 ،G21 و G29 در دو شرایط دارای نوسانات عملکرد دانه بیشتری بودند. تجزیه و تحلیل خوشهای نشان داد که ژنوتیپها بر اساس شاخصها به چهار گروه ژنوتیپهای مقاوم، نیمه مقاوم، نیمه حساس و حساس تقسیم شدند که به ترتیب در برگیرنده 10 ،17 ،7 و 1 ژنوتیپ گندم بودند. عملکرد دانه در دو شرایط همبستگی مثبتی با STI ،YI ،DI ،K1STI و K2STI داشت در حالی که عملکرد دانه همبستگی منفی با SSPI و SDI در شرایط کمبود روی داشت. با استفاده از STI ،YI ،DI ،K1STI و K2STI ،ژنوتیپهای G32 ، G33 و G19 به عنوان بهترین ژنوتیپها با عملکرد نسبتا باال و مناسب برای هر دو شرایط نرمال و تنش کمبود روی شناسایی شدند. بنابراین، ممکن است آنها برای مناطق مستعد به کمبود روی در دنیا توصیه شوند و همچنین در برنامه های تولید گندم با هدف بهبود مقاومت به تنش روی مورد استفاده قرار گیرند.