رسالت «برهان نظم»؛ اثبات وجود یا صفات خداوند

کثیری از  خداباوران غربی، برهان نظم را بر اثبات وجود خدا کارامد می دانند، اما اکثر فلاسفه و متکلمان اسلامی، در اثبات وجود باری تعالی از آن بهره نگرفته و رسالت آن را تنها  اثبات برخی صفات خداوند ذکر کرده اند. این نوشتار، به کنکاش درباره برخی مناقشات درباره رسالت برهان نظم پرداخته است و سعی دارد به این سوال ها پاسخ گوید که آیا برهان نظم عهده‏دار اثبات وجود خداوند است یا عهده دار اثبات برخی صفات خداوند؟ یا اینکه تنها دلیلی اقناعی است که سهم عمده در تعمیق ایمان مومنان دارد؟ در حوزه اثبات وجود خدا آیا این برهان یقین‏آور است؟ میزان کارایی برهان در حوزه اثبات برخی صفات چگونه است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که گرچه متفکران اسلامی، غالبا از طریق این استدلال، برخی صفات خدا را اثبات می نمایند و حتی برخی از منتقدان غربی آن، چنین کارایی را نیز بر نمی تابند،  تقریرهای استقرایی این استدلال، کارایی اثبات وجود خداوند را دارا هستند و گرچه مفید یقین منطقی نیستند، می‏توانند یقین موضوعی را به ارمغان ‏آورند.