حقوق شهروندی اسلامی در نظام جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر قاعده احسان

حقوق شهروندی در ج.ا. ایران ریشه در قواعد فقهی، آیات و روایات دارد چرا که شهروندی در اسلام، مبتنی بر حقوق و تکالیف است و از سوی دیگر تفسیر و تحلیل قواعد فقهی را به عنوان منشا صدور احکام شهروندی در نظر می گیرد. از این جهت، توجه به قواعد فقهی یکی از راه های بسط و معرفی ابعاد حقوق شهروندی اسلامی است. پژوهش حاضر، ظرفیت های قاعده احسان در حوزه حقوق شهروندی را به بحث گذاشته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که قاعده احسان با در نظر گرفتن خیر عمومی، مصالح جمعی، امر به معروف و نهی از منکر و همچنین مشارکت شهروندان در امور مختلف، شاکله جدیدی برای همزیستی شهروندان ایجاد می کند و آنان را به رقابت در حوزه های معنوی و اخلاق جمعی تشویق می نماید. بر مبنای قاعده احسان، شهروندی اسلامی، شهروندی کیفی نگر است که «توسعه انسانی» و «اخلاق جمعی» را سرلوحه کار خود قرار می دهد. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از متون فقهی، اسناد بالادستی و قانون اساسی به عنوان منابع اصلی انجام شده است.