بررسی تغییرات آلیسین و فلاونوئید و جذب روزانه سلنیوم در گیاه سیر (Allium sativum L.) تحت تاثیر تیمارهای کود سلنیومی و تلقیح میکوریزایی

امروزه تحقیقات زیادی برای جایگزینی مواد شیمیایی با مواد طبیعی در راستای کاهش ترکیبات سنتزی در مواد غذایی انجام می شود. گیاه سیر به علت داشتن ترکیبات آلیسین، فلاونویید و قابلیت انباشت سلنیوم، در صنعت غذا و دارو اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق با اعمال تیمارهای کود سلنیوم در سه سطح صفر (شاهد)، 100 و 200 میلی گرم بر لیتر و تلقیح مایکوریزا آربکسولار در دو سطح بر روی دو اکوتیپ سیر (رامهرمز و دزفول) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی به بررسی تغییر ترکیبات موثر و عملکرد سیر پرداخته شد. بیشترین مقادیر فلاونویید (618/27 میلی گرم برگرم) و آلیسین (17/5 میلی گرم بر میلی لیتر) در اکوتیپ دزفول و بیشترین مقدار جذب روزانه سلنیوم (08/11 میکروگرم بر کیلوگرم در روز) در اکوتیپ رامهرمز مشاهده شد. همزیستی میکوریزا همبستگی مثبت و معنی دار با فلاونویید و وزن پیاز سیر در سطح  یک درصد  و با آلیسین در سطح پنج درصد به دست آمد. اما با جذب روزانه در سطح پنج درصد عکس شد و همچنین کاربرد کود سلنیوم با افزایش جذب روزانه سلنیوم و فلاونویید موجود در پیاز سیر به ترتیب در سطح یک درصد و پنج درصد معنی دار شد و با مقدار آلیسین همبستگی منفی در سطح یک درصد دارد. اکوتیپ دزفول عملکرد بهتری به لحاظ افزایش عملکرد سیر داشت و اختلاف دو اکوتیپ نیز در سطح یک درصد معنی دار بود. با توجه به نتایج متفاوت اعمال تیمارها، اگر هدف تولید سیری غنی از هر یک ترکیبات سلنیوم، فلاونویید و آلیسین  باشد، کاهش برخی از ارزش های غذایی و تغییر نوع اکوتیپ اجتناب ناپذیر می باشد.