بازاندیشی و ازخودبیگانگی در تحصیلات دانشگاهی

امروزه آموزش دانشگاهی از تربیت متخصص فراتر رفته و به بخشی از پرورش عمومی شهروندان تبدیل شده است. منظور از «پرورش عمومی» در این مقاله عبارت است از ساخته شدن «خود». مفروض نظری مقاله آن است که «خود» حین ابراز خود ساخته می شود؛ یعنی حین مواجهه با جهان بیرون و ایجاد تغییر در آن. این، خودی زمینه مند و بازاندیش است. در مقابل خودی زمینه زدوده وجود دارد که منفک از جامعه و گسسته از زمینه است. از منظر چنین خودی جامعه جمع جبری مجموعه افراد است. این، خود بیگانه شده است. پرسش آن است که از بین دو موقعیت تحصیلی «علوم طبیعی» و «علوم انسانی» در کدام موقعیت امکان بیش تری برای ساخته شدن خود زمینه مند و بازاندیش وجود دارد؟ پژوهش از طریق مصاحبه عمقی با دانشجویان انجام شد. دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران به عنوان نماینده فضای علوم انسانی و دانشکده فنی دانشگاه تهران به عنوان نماینده فضای علوم طبیعی درنظر گرفته شد و از هر دانشکده با 15 دانشجو مصاحبه شد. نتایج تحلیل مصاحبه ها نشان داد که موقعیت تحصیل در فضای علوم اجتماعی امکان بیش تری برای پرورش خود بازاندیش و زمینه مند فراهم می آورد.