شرق شناسی در ترازو؛ نقدی بر اندیشه شرق شناسی ادوارد سعید

مغز کلام ادوارد سعید این است که بازنمایی غرب از شرق و گفتمان دوگانه سازی، عامل تسلط غرب بر شرق و عقب ماندگی مشرق زمین است. شرق شناسی سعید یک خوانش تبارشناسانه از گفتمان غرب/شرق با تاکید بر واکاوی این مسئله است که «دیگری» (شرق) چگونه توسط گفتمان غرب برساخته می شود. سعید شرق شناسی را یک گفتمان تمایزگذار می داند که سبب خلق دوگانه هایی شده است (غرب/شرق، تمدن/بربر و غیره). او معتقد است شرق شناسی یک رشته فوق العاده منسجم علمی است که به واسطه آن، غربی ها، شرقی ها را به عنوان ابژه (امر قابل شناختن) درآورده اند. در این مقاله کوشش می شود نظریه شرق شناسی سعید از دریچه سه معیار اعتبار درونی، اعتبار بیرونی و اعتبارکارکردی مورد واکاوی و نقد قرار گیرد. این نوشتار معتقد است همین تلقی شرق شناسانه سبب شده کشورها و جوامع شرقی به جای بازاندیشی و بازنگری در کاستی هایی که از نظر فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و علمی دارند به دنبال مقابله و نزاع با غرب و غربیان باشند. مقاله پیشنهاد می کند کشورهای در حال توسعه ریشه پیشرفت غرب و عقب ماندگی شرق را نه در تعامل میان این دو که در عرصه های دیگری باید جستجو کنند.