تاثیر سرب و نیکل بر برخی ویژگی های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شوید (.Anethum graveolens L)

آلودگی خاک با فلزات سنگین یکی از مهم ترین مشکلات زیست محیطی در بسیاری از نقاط جهان است. نیکل و سرب ازجمله فلزات سنگینی هستندکه سهم عمده ای در آلودگی های محیطی دارند. ازآنجاکه شوید (Anethum graveolens)، نوعی سبزی برگی است که در نقاط مختلف و حتی در مناطق آلوده به فلزات سنگین کشت می شود، پژوهش حاضر به منظور بررسی آثار سرب و نیکل بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و ترکیبات آنتی اکسیدانی گیاه شوید انجام شد. در پژوهش حاضر، بذر های گیاه شوید درون گلدان حاوی کوکوپیت و پرلیت کاشته شدند و در معرض تیمار های نیترات سرب (صفر، 500 و 1000 میکرومولار) همراه با غلظت های نیترات نیکل (صفر، 100و 200 میکرومولار) در سه تکرار قرار گرفتند. پس از اعمال تیمارها، سنجش طول، وزن تر و وزن خشک ریشه و اندام های هوایی، رنگیزه های فتوسنتزی، میزان فنل کل، فلاونویید، آنتوسیانین، فعالیت آنزیم کاتالاز و گایاکول پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز و میزان عناصر سرب و نیکل در بخش هوایی و ریشه گیاه انجام شد. استفاده توام از سرب و نیکل روی گیاه شوید نشان داد طول گیاه، میزان کلروفیل a، کلروفیل b وکلروفیل کل با افزایش سرب و نیکل به ترتیب تا 32/1، 02/1 و 03/2 در مقایسه با شاهد با مقادیر 26/6، 54/4 و 32/10 میلی گرم بر گرم کاهش می یابد. میزان آنتوسیانین، فنل کل و فلاونویید نیز به ترتیب به 7/4، 69/0 و 51/0میلی گرم بر گرم رسید که 5/23، 6/8 و 37/6 برابر نسبت به شاهد افزایش داشت. فعالیت آنزیم های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز افزایش داشت. تیمار توام این دو عنصر روی میزان کاروتنویید، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز تاثیری نداشت. استفاده هم زمان از سرب و نیکل به افزایش میزان عناصر سرب و نیکل در بخش هوایی و ریشه منجر شد. وجود سرب در محیط از جذب نیکل کاست؛ بر اساس این، گیاه برای مقابله با تنش اکسیداتیو حاصل از فلزات سرب و نیکل از ترکیبات آنتی اکسیدانی مانند فنل ها و برخی آنزیم های آنتی اکسیدانی بهره می برد. با توجه به تاثیرنداشتن تیمار بر وزن تر و خشک و همچنین کاهش اندک طول اندام ها، فعال شدن تعدای از آنزیم های آنتی اکسیدانی و افزایش ترکیبات آنتی اکسیدانی بررسی شده از یک سو و تجمع بیشتر عناصر در ریشه از سوی دیگر، می توان احتمال داد حتی اگر گیاه نسبت به این تنش ها مقاوم نباشد، می تواند بدون آسیب های جدی در خاک های آلوده به سرب و نیکل رشد کند.