محافظت مالی از فقرا در برابر هزینه های سلامت در مواجهه با بحران های اقتصادی: رهنمودهای سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی

بحران اقتصادی، هرگونه کاهش در فعالیت اقتصادی در کل اقتصاد یک کشور است که بیش از چندماه به طول انجامد و در تولید ناخالص داخلی، درآمد، اشتغال، تولید صنعتی و فروش عمده و جزیی قابل رویت باشد. فقرا نسبت به صدمات جبران ناپذیر وضعیت سلامت ناشی از بحران های اقتصادی حساس ترند. بحران های مالی بر توانایی فقرا برای تامین مالی خدمات سلامت تاثیر می گذارد و ممکن است آن ها را مجبور سازد از مصرف خدمات ضروری صرف نظر کنند. هدف این مطالعه شناخت اثرات بحران های اقتصادی بر هزینه کرد سلامت، ارایه خدمات و بهره مندی از خدمات سلامت در بین فقرا و شناخت سیاست های رویارویی و پاسخ به بحران با تاکید بر رهنمودهای سیاست های اقتصاد مقاومتی در کشور است.

این مطالعه با رویکرد کیفی نگاشته شده است. ابتدا بحران های مالی مهم نظام سلامت، کمبود بودجه و سیاست های محافظت مالی در مواجهه با بحران ها با تاکید بر فقرا طی چهاردهه گذشته از طریق جستجوی نیمه نظام مند در پایگاه های داده ای معتبر جستجو و شناسایی شد. سپس پرسشنامه ای براساس یافته های حاصل از مرور مطالعات مشتمل بر عناوین اصلی بحران های مالی نظام سلامت، اثرات بحران ها بر نظام سلامت و پاسخ نظام سلامت به آن ها، طراحی و توسط صاحبنظران و متخصصان نظام سلامت که به روش نمونه گیری در دسترس و هدفمند انتخاب شده بودند تکمیل شد.

تاکنون پاسخ سیاستی مشخصی برای حمایت از فقرا در نظام سلامت برای مواجهه با بحران های مالی تدوین و تصویب نشده است و ردپای عدالت در سیاست ها، قوانین و اسناد بالادستی مربوط به شرایط ثبات اقتصادی است. مرور بحران های مالی 4 دهه گذشته نشان داد که در بحران های با منشا خارجی (ناشی از جنگ و تحریم) غالبا کمبود دسترسی به خدمات و کاهش عرضه خدمات مهم ترین اثرات بر نظام سلامت و سیاست های انقباضی مهم ترین پاسخ نظام سلامت بوده است. در بحران های مالی با منشا داخلی(ناشی از افزایش هزینه ها و کمبود بودجه متاثر از سیاست های اقتصادی) نیز جابه جایی هزینه مهم ترین پاسخ سیاستی بوده است.

دولت هایی که وزن بیشتری برای برنامه های تور ایمنی اجتماعی، عدالت و تامین مالی حامی فقرا قایل هستند، تاب آوری ساختاری بیشتری در برابر بحران های مالی دارند. ترکیبی از بهبود کارایی، کاهش هزینه های خاص و مکانیسم های حمایت از درآمد به دولت ها برای حفظ خدمات حیاتی برای فقرا و افراد آسیب پذیر کمک خواهد کرد. نظام سلامت کشور باید تمرکز خود را در بحران فعلی بر تضمین دسترسی فقرا به خدمات سلامت قراردهد.