ارزیابی تاثیر پوتریسین و براسینواستروئید در القای تحمل به خشکی و تغییر فعالیت های فیزیولوژیکی در گیاه ریحان (.Ocimum basilicum L)

تنش خشکی یکی از فاکتورهای مهم محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا است که سبب ایجاد یکسری تغییرات فیزیولوژیکی و متابولیکی در گیاهان می شود. تنش خشکی موجب تشکیل گونه های اکسیژن فعال در کلروپلاست های گیاهی و همچنین سبب پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی و تخریب غشای سلولی می شود. در این راستا، آزمایشی با هدف بررسی نقش تنظیم کننده های رشد، پوتریسین و براسینواسترویید بر کنترل تنش اکسیداتیو و تغییرات فیزیولوژیکی در تحمل به کمبود آب در گیاه ریحان به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح (40، 80 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) به عنوان عامل اصلی و محلول پاشی پوتریسین در سه سطح (صفر، 0.5 و 2 میلی مولار) و محلول پاشی براسینواسترویید در سه سطح (صفر، 0.5 و 2 میکرو مولار) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی اجرا گردید. بنا بر نتایج به دست آمده در این پژوهش، میزان کلروفیل a و b، فلاونویید کل و غلظت CO2 زیر روزنه ای به ترتیب در تیمار کاربرد توام محلول پاشی 2 میلی مولار پوتریسین و 2 میکرومولار براسینواسترویید نسبت به تیمار شاهد (عدم محلول پاشی پوتریسین و براسینواسترویید) در شرایط عدم تنش خشکی 74.06، 64.07، 45.68 و 19.5 درصد، در تنش متوسط 61.4، 33.9، 3.6 و 10.3 درصد و در تنش خشکی شدید 62.1، 68.6، 33.1 و 15.7 درصد افزایش نشان دادند. سرعت فتوسنتز تحت تنش خشکی کاهش یافت اما تیمار غلظت 0.5 میلی مولار پوتریسین و 2 میکرومولار براسینواسترویید نسبت به تیمار شاهد (عدم محلول پاشی پوتریسین و براسینواسترویید) در تنش خشکی متوسط و شدید سبب افزایش 76.59 و 83.33 درصدی سرعت فتوسنتز شد. تیمار کاربرد محلول پاشی غلظت 2 میلی مولار پوتریسین و 0.5 میکرومولار براسینواسترویید سبب کاهش میزان نشت یونی تحت همه سطوح تنش خشکی گردید. میزان درصد اسانس در تیمار (غلظت 2 میلی مولار پوتریسین و 0.5 میکرومولار براسینواسترویید) در تنش خشکی شدید، تنش خشکی متوسط و عدم تنش خشکی به ترتیب 66.5، 39.5 و 50 درصد نسبت به تیمار شاهد (عدم محلول پاشی پوتریسین و براسینواسترویید) افزایش یافت. در کل، به نظر می رسد مصرف غلظت بالای پوتریسین و براسینو استرویید (غلظت 2 میلی مولار پوتریسین و 2 میکرومولار براسینواسترویید) در شرایط تنش خشکی می تواند شاخص های فیزیولوژیک گیاه ریحان را بهبود بخشد.