آسیب شناسی بیداری اسلامی در کشورهای مصر، تونس و لیبی

جریان بیداری اسلامی خیزشی مردمی است که از دو قرن پیش تاکنون، روحی تازه به کالبد جهان اسلام دمیده و دوره ای نو را با محوریت معنویت در جهان مادی گرا آغاز کرده است. جریانی که با اندیشه اصلاح گران مسلمان قوت گرفت و عرصه عمل را در مقابله با سران مرتجع عرب و حکومت های استکباری با شعله های بیدارگری، استقلال طلبی، آزادی خواهی و هویت جویی انقلاب اسلامی ایران درنوردید.  این مقاله با هدف شناخت عوامل بروز آسیب مترتب بر روند بیداری اسلامی در کشورهای تونس، مصر و لیبی به روش آمیخته (موردی زمینه ای / کلان نگر- جزء نگر) با رویکرد تبیینی - اکتشافی در قلمرو زمانی این خیزش ها بازه زمانی 17 دسامبر 2010 (27 آذرماه 1389 تاکنون) از طریق به کارگیری آمارهای توصیفی - استنباطی (تحلیل عاملی) در یک جامعه آماری 40 نفره در جهت پاسخگویی به این سوال که عوامل بروز آسیب بر روند بیداری اسلامی در کشورهای تونس، مصر و لیبی چیست؟ انجام شده که ماحصل آن تبیین مهم ترین عوامل انحراف، انفعال و آسیب در روند بیداری اسلامی در سه کشور مذکور به شرح ذیل بوده است: مهم ترین عوامل آسیب زا مترتب بر روند بیداری اسلامی در کشور تونس به ترتیب اولویت مشتمل بر سیاسی، ایدیولوژی، سطح فرامنطقه ای، سطح منطقه ای، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، نظامی و امنیتی است.  مهم ترین عوامل آسیب زا مترتب بر روند بیداری اسلامی در کشور مصر به ترتیب اولویت مشتمل بر نظامی و امنیتی، ایدیولوژی، سیاسی، اقتصادی، سطح منطقه ای، اجتماعی و فرهنگی و سطح فرامنطقه ای است. مهم ترین عوامل آسیب زا مترتب بر روند بیداری اسلامی در کشور لیبی: سطح فرامنطقه ای، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، ایدیولوژی، نظامی و امنیتی، سطح منطقه ای و اقتصادی است.