حق آزادی تردد داخلی در حقوق بین الملل و فقه اسلامی: تحلیل محتوا

یکی از حقوق بنیادین بشر که در اسناد بین المللی متعددی به رسمیت شناخته شده است، حق آزادی تردد است. حق آزادی تردد را به 4 حق مجزا اما مرتبط با یکدیگر تقسیم کرده اند. این 4 حق عبارتند از: (الف) حق آزادی تردد داخلی؛ (ب) حق آزادی اقامت در داخل کشور؛ (ج) حق ترک کشور؛ و (د) حق بازگشت به کشور خویش. دو حق اول، جزء آزادی تردد داخلی طبقه بندی می شوند و حق های سوم و چهارم، آزادی تردد بین المللی محسوب می گردند. از آزادی تردد بین المللی بسیار سخن گفته شده است و تحقیقات بسیاری در مورد آن انجام شده است اما آزادی تردد داخلی، چندان مورد بررسی قرار نگرفته و نیاز به تحقیقات بیشتر در مورد آن احساس می شود. این مقاله به بررسی و تحلیل مفهوم حق آزادی تردد داخلی می پردازد و در پی آن است که عناصر سازنده این حق را شناسایی و بررسی نماید. در این مقاله پس از بررسی منابع حق آزادی تردد داخلی در حقوق بین الملل و حقوق اسلامی، گستره و شرایط برخورداری از این حق و نیز موانع آن در جهان معاصر، مورد بررسی قرار گرفته اند. در این مقاله تلاش شده است که رویه قضایی مربوط به آزادی تردد داخلی، مورد تحلیل قرار گیرد و به طور خاص، مشخص شود که دادگاه های داخلی و بین المللی، حق آزادی تردد داخلی را چگونه تفسیر و اعمال کرده اند. بخش اول این مقاله به بررسی منابع حق آزادی تردد داخلی در اسناد بین المللی و منابع فقه اسلامی می پردازد. بخش دوم به محدوده آزادی تردد داخلی در حقوق بین الملل و اسلام پرداخته است. در بخش سوم، شرایط برخورداری از آزادی تردد داخلی که عبارتند از حضور قانونی در قلمروی سرزمینی دولت و پناهجویی خواهیم پرداخت و بخش چهارم نیز به بررسی محدودیت های مستقیم و غیر مستقیم حق آزادی تردد اختصاص یافته است.