مطالعه علم سنجی و تحلیل محتوای تولیدات علمی با موضوع «سلب اعتبار مقالات» در پایگاه استنادی اسکوپوس

هدف پژوهش، مطالعه علم سنجی و واکاوی برون داد علمی با موضوع «سلب اعتبار مقالات» است.

مطالعه حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نوع، توصیفی علم سنجی است که با استفاده از روش تحلیل محتوای مقالات انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، تولیدات علمی با موضوع «سلب اعتبار مقالات» است که تا ابتدای اگوست 2019 در اسکوپوس نمایه شده اند. از 2628 مقاله بازیابی شده، 140 مقاله مرتبط با موضوع، جهت بررسی انتخاب گردید. مدارک منتخب از نظر سال انتشار، نام کشور، نویسندگان، زبان و موضوع مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج، حاکی از افزایش قابل ملاحظه تعداد مقالات از سال 2014 به بعد است. 159 نویسنده از 36 کشور و 160 دانشگاه / سازمان در نگارش این مقالات مشارکت داشتند. دلایل سلب اعتبار و موضوعات مقالات سلب اعتبارشده بررسی شد. همچنین تاثیر سلب اعتبار بر اعتبار نویسندگان، تعداد تولید علمی و تعداد استناد، وضعیت درآمد، جنسیت و زبان نویسنده مسوول، همکاری بین المللی، روند سلب اعتبار مقالات، نوع مطالعه، دارا بودن اعلان سلب اعتبار، ضریب تاثیر مجله و مدت زمان بین انتشار تا سلب اعتبار نیز تحلیل شد. در نهایت به نقش دانشگاه ها جهت آگاه سازی پژوهشگران، آموزش امانت داری پژوهش و حساس کردن آن ها نسبت به بدرفتاری علمی اشاره شده است.

نتایج، حاکی از ضرورت توجه بیش از پیش آموزش امانت داری پژوهش به همه ذی نفعان (محققان، سازمان های تحقیقاتی، ویراستاران مجله، ناشران و داوران) و آگاه سازی آن ها نسبت به عواقب بدرفتارهای علمی است. سیستم آموزش و پژوهش، سیستم امتیازدهی و ارتقای پژوهشگران، سیستم داوری مجلات و سیستم برخورد با متخلفان نیاز به بازنگری اساسی دارد.