جنبه ضد امنیتی بست نشینی در اماکن غیرمذهبی در عصر قاجاریه

یکی از پیامدهای مکان های مذهبی بست که از دیرباز در تاریخ ایران تا دوره قاجاریه مرسوم و از حمایت عالمان دینی نیز برخوردار بود؛ حفظ امنیت جانی افراد پناهنده به بست از گزند ماموران دولتی و کاهش ستم و مظالم دستگاه حکومتی بر مردم بود. با گسترش مکان های سیاسی و دولتی بست در این دوره در کنار اماکن سنتی بست، ماهیت بست نشینی تغییر یافت و افزون بر این که هر شریر و قاتل و مجرمی به مکان های بست پناهنده می شد، شورشیان در طلب بخشش و گذشت و معترضان به حکومت و مطالبه گران خواسته های صنفی و سیاسی نیز برای رسیدن به درخواست های خویش به بست نشینی روی آوردند. بسیاری از این حوادث با بست نشینی در مراکز و تاسیسات وابسته به دولت های بیگانه در کشور رخ می داد که برای دولت چالش برانگیز بود و بر امنیت داخلی تاثیر می گذاشت. در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی، با تشریح اماکن غیرمذهبی بست در دوره قاجاریه و نمونه هایی از بست نشینی در این اماکن، مشکل ناشی از این پدیده برای دولت قاجاری و کوشش های آن در لغو بست نشینی بررسی شده است. یافته پژوهش نشانگر آن است که گسترش بست های جدید، چالشی جدی برای دولت قاجاریه در اجرای امنیت داخلی و تامین استقلال کشور در برابر دخالت سفرای قدرت های بیگانه به شمار می رفت.