تحلیل رابطه ی شبکه های اجتماعی سالمندان با وضعیت سلامت و بهره گیری از خدمات درمانی در شهر بیجار در سال 1398

سالخوردگی جمعیت پیامدهای بهداشتی درمانی ناشی از آن را به مساله ی درحال تبدیل شدن به بحران بدل نموده و ایران نیز در اندک زمانی با چنین بحرانی مواجه خواهد شد، اما ظرفیت شبکه های اجتماعی می تواند در مهار این بحران مفید باشد. این تحقیق با هدف تحلیل رابطه شبکه های اجتماعی سالمندان با پیامدهای بهداشتی درمانی از جنبه سلامت و مصرف خدمات درمانی انجام شده است.

به روش پیمایشی356سالمند از جامعه آماری 4777 نفری(≥60 سال شهر بیجار در سال1398) با نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و با پرسش نامه(آلفای کرونباخ و تنصیف >0/70) سلامت عمومی گلدبرگ(GHQ-28)، شاخص شبکه اجتماعی SNI و مقیاس محقق ساخته مصرف خدمات درمانی به شیوه خودگزارش و ملاقات در منزل مصاحبه شدند. داده ها در نرم افزار SPSS-18 با آزمون های-Pearson ، T-test و  MANOWAتحلیل شد.

میانگین سن شرکت کنندگان70سال، 40/2% مرد، 59/8% زن، 64/9% دارای همسر و 35/1% بدون همسر هستند. تحلیل شبکه نشان داد سطح ضعیف شبکه با سلامت عمومی، جسمانی، روانی، اجتماعی و سطح قوی با سلامت عمومی، جسمانی و اجتماعی(0/05>P)؛ سایز شبکه و عضویت گروهی با سلامت عمومی، جسمانی، روانی، اجتماعی؛ صمیمت با سلامت عمومی، روانی، اجتماعی؛ فراوانی تماس با سلامت عمومی، جسمانی، روانی، اجتماعی؛ مجاورت با سلامت عمومی، جسمانی و روانی، همبستگی مستقیم دارند(0/05>P). اما شبکه اجتماعی و سطح قوی با مصرف خدمات درمانی ثانویه؛ عضویت گروهی با خدمات درمانی و خدمات اولیه؛ صمیمیت با خدمات ثانویه؛ فراوانی تماس با خدمات درمانی و خدمات ثانویه، همبستگی معکوس دارند (0/05>P). تحلیل واریانس چندگانه در بررسی سطوح، شاخص ها و منابع شبکه، تاییدکننده ی اثرات اصلی است (0/05>P).

شبکه های اجتماعی حتی ضعیف، پیش بینی کننده خوبی برای افزایش سلامت و کاهش مصرف خدمات درمانی سالمندان هستند. سیاست گذاری های اجتماعی برای توسعه ی شبکه های طبیعی از طریق ترویج تماس با فرزندان و خویشاوندان و توسعه شبکه های مصنوعی(انجمنی) پیشنهاد می شود.