اثر نانوذره های تیتانیوم دی اکسید بر تنژگی و شاخص های رشد بذر بلوت در تنش خشکی

در سال های اخیر بخش های بزرگی از جنگل های زاگرس به دلیل بحران زوال بلوت از بین رفته و موجودیت بخش های بیشتری از آن به مخاطره افتاده و ساختار توده های جنگل دستخوش تغییرهایی ناخوشایند شده است. یافتن راهکارهایی برای افزایش توان استقرار نهال های جدید در عرصه می تواند کمکی در زمینه احیای دوباره جنگل باشد. در این پژوهش از پتانسیل نانوذره های تیتانیوم دی اکسید برای کاهش اثرهای مخرب تنش خشکی بر بذر بلوت استفاده شد. تنش خشکی یکی از مهم ترین عوامل در محدودیت تنژگی گیاهان است. تیمارهای اعمال شده شامل 4 سطح نانوذره های تیتانیوم (صفر، 10، 50 و 100 میلی گرم در لیتر) و 4 سطح تنش خشکی (صفر، 3-، 6- و 9- بار) اعمال شده توسط پلی اتیلن گلایکول 6000، بود. سطح صفر در هردو تیمار به عنوان تیمار شاهد درنظرگرفته شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کامل تصادفی با دو عامل و سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی به ویژه در سطوح بالا بر بیشتر فاکتورهای رشدی اثر منفی داشته است. تنش خشکی بالای 6- بار اثر منفی بر رشد ریشه داشت و تیمار 50 میلی گرم در لیتر تیتانیوم دی اکسید با تنش خشکی 3- بار بیشترین وزن تر ریشه (3/7228 میلی گرم) و بیشترین طول ریشه(33/127 میلی متر) را ایجاد کرد. سطوح بالای تنش خشکی شمار و سطح برگ ها را کاهش داد. اگرچه بین تیمارهای نانوذره اختلاف آماری معنی داری در طول ساقه چه و شمار برگ ها وجود نداشت اما تیمار 50 میلی گرم در لیتر نانوذره مقدار عددی بیشتری نسبت به دیگر تیمارها داشت. یافته ها نشان داد که بیشترین درصد تنژگی و پیدایش گیاهچه در غلظت 50 میلی گرم در لیتر نانوذره و سطوح صفر و 3- بار تنش خشکی و کم ترین درصد پیدایش در تیمار بدون نانوذره و سطح 9- بار تنش خشکی حاصل شد. برهمکنش نانوذره ها و تنش خشکی در سطح یک درصد بر تغییرات قطر طوقه معنی دار بود. غلظت 50 میلی گرم در لیتر نانوذره در سطح 6- بار تنش خشکی قطر طوقه را به طور میانگین 63/2 میلی متر نسبت به شاهد افزایش داد. بیشترین شمار ریشه های جانبی در غلظت 50 میلی گرم در لیتر و سطح 3- بار تنش خشکی به دست آمد. یافته ها نشان داد زمانی که تیمار نانوذره همراه با تنش خشکی به کار رفته است گیاه آستانه تحمل تنش خود را برای زیوایی بهتر در شرایط تنش افزایش داده است. بر اساس یافته های این پژوهش می توان بیان نمود که غلظت 50 میلی گرم در لیتر نانو ذره مناسب ترین تیمار برای بهبود مشخصات ریشه و کاهش اثر تنش خشکی در گیاه بلوت است. پژوهش حاضر نخستین پژوهش انجام شده روی اثر تیمار نانو ذره بر ویژگی های رویشی بذر بلوت است.