ارزیابی و گزینش برای تحمل تنش شوری در اکوتیپ های امیدبخش یونجه ایرانی (.Medicago sativa L)

به منظور بهبود تحمل به تنش شوری در اکوتیپ های امیدبخش یونجه ایرانی شامل اکوتیپ های شورکات، قارقولوق، قره گوزلو، رهنانی، رودشت اصفهان و گاوخونی، یک برنامه گزینش دوره ای به مدت شش سال در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی رودشت و کبوترآباد اصفهان طی سال های 1391 تا 1396 اجرا شد. پس از کاشت بذر اکوتیپ های یونجه در پاییز سال اول، بوته ها طی فصول بهار و تابستان سال بعد با آب شور (6 تا 15 دسی زیمنس بر متر؛ به صورت افزایش تدریجی شوری) آبیاری شده و در اواخر تابستان بر اساس خصوصیات فنوتیپی شامل تعداد ساقه در بوته، ارتفاع بوته، نسبت برگ به ساقه، حساسیت به آفات و بیماری ها ارزیابی و تک بوته های مطلوب از هر اکوتیپ گزینش و نشانه گذاری شدند. سال بعد از بوته های انتخابی هر اکوتیپ (پس از چین برداری بوته های انتخاب نشده) بذرگیری شده و بذرهای بوته های انتخابی هر اکوتیپ با هم مخلوط شدند. در این آزمایش 13 ژنوتیپ شامل شش اکوتیپ گزینش شده، شش اکوتیپ اولیه و رقم خارجی بولداگ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرارگرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده اکوتیپ های قره گوزلو انتخابی و رهنانی انتخاب شده به ترتیب با میانگین تولید 2/80 و 7/79 تن در هکتار علوفه تر و 4/19 و 4/19 تن در هکتار علوفه خشک و میانگین ارتفاع بوته 3/61 و 3/62 سانتی متر از تحمل به شوری بالاتری برخوردار بودند. در اکوتیپ های قره گوزلو انتخابی و رهنانی انتخابی محتوای پروتئین به ترتیب 3/19 و 7/19 درصد، نمره خواب زمستانه 5/9 و 5/5 و آلودگی به سرخرطومی 2/10 و 7/8 درصد بودند. بر اساس نتایج این آزمایش اکوتیپ های قره گوزلو انتخابی و رهنانی انتخابی متحمل به شوری شناخته شده و برای توسعه کشت در مناطق شور و استفاده در برنامه های اصلاحی جهت تولید ارقام سینتتیک، مناسب تشخیص داده شدند.