ارزیابی ترجیحات بصری در نماهای مسکونی، مورد مطالعاتی: دوازده خانه تاریخی تبریز

شناخت و سنجش ویژگی ها و مولفه های بصری در فرآیند ادراک امر محسوس، راهی برای ارزیابی زیبایی شناسی یک پدیده می باشد. در برخورد با یک بنای معماری، نمای آن اولین تاثیر را در فرآیند تجربه زیبایی شناختی مخاطب دارد. مولفه های کالبدی و کیفیت های بصری متفاوتی در ایجاد نمای معماری نقش دارند، استخراج ترجیحات بصری در نماهای معماری و بررسی مولفه ها و عناصر شکل دهنده این ترجیحات می تواند به ایجاد معیارهایی در ارزیابی زیبایی شناسی منجر شود. درنتیجه مطالعه این مولفه های بصری در نماهای معماری و بررسی ترجیحات زیبایی شناسی آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از این پژوهش، ارزیابی ترجیحات زیبایی شناسی مخاطب از کیفیت ها و مولفه های بصری سازنده نمای خارجی بناهای مسکونی می باشد. برای رسیدن به این هدف، در بخش نظری پژوهش با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی، مفاهیم و رویکرد نظری تحقیق بیان شده است. در این قسمت با بررسی پیشینه پژوهش و بیان مفاهیم مورد نظر در پژوهش، یک ساختار در زمینه تحقیقات و ارزیابی ها پیرامون مولفه های بصری معرفی و چارچوب نظری پژوهش ارایه شد. در بخش عملی به وسیله آزمون های ترجیحاتی، رابطه بین مولفه های بصری مورد تحقیق و ترجیحات زیبایی شناسی نماهای دوازده خانه تاریخی تبریز از 320 نفر آزمون شونده، اندازه گیری و نمرات ترجیحاتی آزمون شوندگان با نرم افزار SPSS به صورت توصیفی و استنباطی تحلیل و تفسیر شد. نتایج پژوهش نشان می دهد دو مولفه بصری تنوع ساختار عناصر معماری و سطوح تشکیل دهنده نماهای معماری، به همراه پیچیدگی (غنای بصری) و استفاده از خطوط منحنی تاثیر بیشتری نسبت به سایر کیفیت ها و مولفه های بصری نماهای معماری دارند. توجه و بررسی مولفه های بصری همچون ساختار عناصر معماری و سطوح مختلف نما، می توانند به عنوان معیارهایی در ارزیابی ها و تحلیل های زیبایی شناسی از نماهای معماری مسکونی استفاده شود. این معیارها همچنین می توانند در طراحی های معمارانه در نمای ساختمان ها نیز کاربرد داشته باشد.