ارزیابی تاب آوری فرم شهری محلات مسکونی، مورد مطالعاتی: محلات عودلاجان و سنگلج واقع در بافت تاریخی تهران

در جهان امروز، بررسی اثر زودهنگام تغییرات در شهرها، می تواند طراحی و برنامه ریزی در زمینه تاب آوری شهری را به میزان قابل توجهی ارتقا بخشد. تاب آوری با محوریت فرم شهری در محلات مسکونی و به خصوص در بافت های تاریخی، می تواند سلول های اجتماعات شهری را در مقابل تغییر شکل های ناگهانی مصون بدارد. هدف پژوهش جاری، ارزیابی میزان تاب آوری در محلات بافت تاریخی نظیر دو محله عودلاجان و سنگلج واقع در منطقه 12 شهر تهران است. روش پژوهش مذکور توصیفی- تحلیلی و تطبیقی بوده و داده ها به صورت کتابخانه های و پیمایشی گردآوری است. با توجه به نوع مسئله و هدف آن، شاخص ها و متریک های ارزیابی با بررسی مبانی نظری و پیشینه تحقیق مستخرج شد. برای ارزیابی بعد کالبدی از روش تحلیلی محاسبات متریکی و برای ارزیابی بعد اجتماع محلی، از تعداد مشخصی پرسشنامه به شیوه محقق ساخت به صورت طیف لیکرت در مقیاس رتبه ای استفاده شده است. به صورت پیش آزمون برای تعیین اهمیت نسبی مولفه های موثر بر تاب آوری فرم شهری با استفاده از تکنیک AHP در حوزه علوم اجتماعی شهری با استفاده از پنل متخصصان دانشگاهی انتخاب و مورد کاربست واقع شد. در ادامه به روش فاصله از حد بهینه، محاسبه میزان تاب آوری فرم شهری از سطح بهینه برای هر دو محله به دست آمده است. نتایج یافته ها حاکی از این مهم است که فرم شهری در هر دو محله علی رغم وجود برخی استثناها تاب آور نیست و فاصله نامطلوبی با تجارب جهانی موفق دارند که با توجه به تحلیل شاخص ها و محاسبه ARI محلات به ترتیب، 0.57 و 0.65 فاصله از حد بهینه، بیشتر کفه تاب آوری در بعد اجتماعی محله عودلاجان بالاتر از محله دیگری است. در نهایت باید توجه داشت ارتقا عمق شناخت و درگیر ساختن سازمان های تهیه کننده طرح ها، به همراه بازتعریف ابعاد اجتماعی زندگی شهروندان، منجر به افزایش میزان تاب آوری فرم شهری این محلات می شود و چشم انداز بهتری از آینده شهرها نمایش می دهد.