تحلیل رفتار نامتقارن کشورهای منتخب اوپک در شرایط نرمال و آشفتگی در بازار جهانی نفت

رفتار صادرکنندگان عمده نفت اوپک  که  مازاد ظرفیت دارند،  یعنی عربستان، قطر، کویت و امارات، همواره یکی از مسایل مهم پیش روی نه تنها ایران، بلکه سایر کشورهای صادرکننده و مصرف کننده نفت بوده است. اضافه ظرفیت در تولید نفت این امکان را برای این کشورها فراهم می کند که در دوران نرمال (ثبات در عرضه نفت) و آشفتگی (قطع ناگهانی عرضه یکی از اعضاء) در بازار نفت رفتاری متفاوت از سایر اعضاء اوپک مثل ایران از خود نشان دهند. در این مقاله، رفتار صادرات کشورهای هسته اوپک با استفاده از داده های فصلی 2000 تا 2018 بررسی شده است. بدین منظور با تعدیل مدل خطی گریفین و استفاده از روش خود رگرسیون با وقفه های توزیعی (ARDL) رفتار صادراتی کشورهای هسته اوپک در دوران  نرمال و آشفتگی موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که صادرات قطر در دوران نرمال همسو با صادرات "باقی اعضای اوپک" تغییر می کند یعنی با افزایش (کاهش) تقاضا برای نفت،صادرات نفت قطر همگام با "صادرات باقی اعضاء" افزایش (کاهش) می یابد. این در حالی است که در دوران آشفتگی (جنگ خلیج فارس در سال 2003، جنگ داخلی لیبی در سال 2011 و تحریم های نفتی ایران از سوی ایالات متحده آمریکا و...) که عرضه کاهش داشته، با تغییر صادرات باقی اوپک، صادرات قطر در خلاف جهت باقی اوپک تغییر نمود. همچنین نتایج به دست آمده نشان داد که رفتار کویت و امارات در دوران آشفتگی متفاوت از رفتار قطر است. درواقع صادرات کویت و امارات هم در دوران نرمال و هم در دوران آشفتگی همسو با صادرات "باقی اعضای اوپک" تغییر می کند.