تبیین الگو و تحلیل نحوه توزیع خدمات شهری در شهرهای نفت خیز (مطالعه موردی: آبادان)

توزیع نامناسب و نابرابر خدمات در شهرها به علت جاماندن توسعه شهر از رشد شهر در حال حاضر یکی از چالش‏های مدیریت شهری در پاسخ گویی به شهروندان است. در این میان شهرهای صنعتی دارای ویژگی‏های خاصی از جمله تمرکز فعالیت‏های صنعتی، مسایل زیست‏محیطی، و از همه مهم تر دوگانگی فضایی اند. به همین دلیل، توجه به پایداری توسعه شهرهای نفتی به ویژه از لحاظ کالبدی و خدماتی ضروری است. تحقیق حاضر (در سال 1396) با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف تبیین الگوی توزیع خدمات شهری در محلات شهر آبادان و بررسی نقش صنعت نفت در این زمینه انجام شده‏است. بنابراین، این پژوهش با گردآوری اطلاعات اسنادی و میدانی (توزیع پرسش نامه) و به کارگیری شاخص‏های خدماتی و اجتماعی- اقتصادی و بهره‏گیری از مدل‏های تخمین تراکم کرنل، اندازه‏گیری توزیع جغرافیایی، میانگین فاصله نزدیک ترین همسایه، موران، OLS، و همچنین آزمون‏های T.Test دونمونه‏ای و ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرم افزازهای Arc GIS و SPSS انجام شده‏است. نتایج پژوهش حاکی از وجود رابطه مثبت، قوی، و معنی‏دار بین توسعه اقتصادی و اجتماعی با توسعه خدمات شهری در شهر آبادان است؛ به طوری که وجود محلات برنامه‏ریزی شده وابسته صنعت نفت، که هم به لحاظ اقتصادی و اجتماعی مترقی‏ترند هم به لحاظ کالبدی و خدماتی برنامه‏ریزی شده‏ترند و نیز وجود محلات حاشیه‏ای به ویژه در نواحی شرقی شهر آبادان که هم به لحاظ اجتماعی و اقتصادی ضعیف و آسیب‏پذیر‏ند هم به لحاظ توسعه کالبدی کمتر مورد توجه مدیریت شهری بوده‏اند به جدایی‏گزینی و دوگانگی فضایی در شهر آبادان منجر شده است.